خداى تعالى از آن جناب كرده، و مبين راجع باشد به نصرت غير او.

پس با در نظر داشتن اين چند جواب، بايد گفت معناى آيه اين است كه: اگر شما مؤمنان، او را يارى نكنيد، بارى خداوند يارى خود را نسبت به او هويدا ساخت، (و همه به ياد داريد) در آن روزى كه احدى ياور و دافع از او نبود و دشمنان بى شمار او با هم يك‌دل و يك جهت و براى كشتنش از هر طرف احاطه‌اش كردند، و او ناگزير شد به اينكه از مكه بيرون رود و جز يك نفر كسى با او نبود، در آن موقعى كه در غار جاى گرفت و بهمراه خود (ابو بكر) مى‌گفت از آنچه مى‌بينى اندوهناك مشو كه خدا با ماست و يارى بدست اوست چگونه خداوند ياريش كرد.

سكينت خود را بر او نازل و او را با لشكريان غير مرئى كه به چشم شما نمى‌آمدند تاييد فرمود، و كلمه آنهايى را كه كفر ورزيدند- يعنى آن حكمى كه بر وجوب قتل او صادر نموده و دنبالش دست به اقدام زدند- خنثى و مغلوب نمود. آرى، كلمه خدا- يعنى آن وعده نصرت و اظهار دين و اتمام نورى كه به پيغمبرش داد- غالب و برتر است و خدا عزيز و مقتدرى است كه هرگز مغلوب نگشته، حكيمى است كه هرگز دچار جهل و در اراده و فعلش دچار خبط و غلط نمى‌شود.

از آنچه گذشت چند امر روشن مى‌گردد:

امر اول اينكه جمله‌(فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ) در عين اينكه متفرع بر جمله‌(إِذْ يَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ) شده متفرع بر جمله‌(فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ) نيز هست. چون همانطور كه گفتيم ظرف اذ- زمانى كه ظرف براى نصرت است، و كلام در مقام بيان يارى خداى تعالى از آن جناب است، و لا غير، در نتيجه تفريع نيز. تفريع بر ظرف است با مظروف. به بيان ساده‌تر، جمله‌(فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ) تفريع است بر جمله‌(فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ) نه بر جمله‌(يَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ).

[استدلال بعضى به جمله فوق بر اينكه سكينت بر ابو بكر نازل شده، و چند اشكال بر آن استدلال‌]

و چه بسا بعضى‌[1] با اين آيه استدلال بر نزول سكينت بر ابى بكر كرده‌اند، به اين بيان كه رسول خدا 6 لا يزال بر سكينتى از پروردگار خود بود و ديگر معنا ندارد كه در خصوص اينجا بفرمايد ما سكينت خود را بر وى نازل كرديم ، پس بطور مسلم اين سكينت بر ابى بكر نازل شده.

ليكن چند اشكال بر اين استدلال وارد است: اول اينكه، با آيه‌

[1] تفسير المنار ج 10 ص 429