[معرفى عزيز و بيان اينكه مراد يهود از اينكه گفتند عزيز پسر خدا است چه بوده است‌]

كلمه عزير نام همان شخصى است كه يهود او را به زبان عبرى خود عزرا مى‌خوانند، و در نقل از عبرى به عربى اين تغيير را پذيرفته است، هم چنان كه نام يسوع وقتى از عبرى به عربى وارد شده به صورت كلمه عيسى درآمده، و بطورى كه مى‌گويند كلمه يوحنا ى عبرى در عربى يحيى شده است.

و اين عزرا همان كسى است كه دين يهود را تجديد نمود، و تورات را بعد از آنكه در واقعه بخت النصر پادشاه بابل و تسخير بلاد يهود و ويران نمودن معبد و سوزاندن كتابهاى ايشان بكلى از بين رفت دوباره آن را به صورت كتابى برشته تحرير درآورد. بخت النصر مردان يهود را از دم تيغ گذرانيد و زنان و كودكان و مشتى از ضعفاى ايشان را با خود به بابل برد و نزديك يك قرن در بابل بماندند، تا آنكه بابل به دست كورش كبير پادشاه ايران فتح شد و عزرا نزد وى رفته و براى يهوديان تبعيدى شفاعت نمود. و چون عزرا در نظر كورش صاحب احترام بود، تقاضا و شفاعتش پذيرفته شد و كورش اجازه داد كه يهود به بلاد خود باز گردند و توراتشان از نو نوشته شود. و با اينكه نسخه‌هاى تورات بكلى از بين رفته بود عزرا در حدود سنه 457 قبل از ميلاد مسيح مجموعه‌اى نگارش داد و بنام تورات در ميان يهود منتشر نمود.

صرفنظر از اينكه همين مجموعه هم در زمان انتيوكس پادشاه سوريه و فاتح بلاد يهود، يعنى در حدود سنه 161 قبل از ميلاد باز بكلى از بين رفت، حتى مامورين وى تمامى خانه‌ها و پستوها را گشته، و نسخه‌هاى مجموعه عزرا را يافته و سوزاندند و بطورى كه در تاريخ ضبط شده در منزل هر كس مى‌ديدند صاحب آن را اعدام و يا جريمه مى‌كردند، الا اينكه يهود بهمان جهت كه عزرا وسيله برگشت ايشان به فلسطين شد، او را تعظيم نموده و به همين منظور او را پسر خدا ناميدند. حال آيا اين نامگذارى مانند نام‌گذارى مسيحيان هست كه عيسى را پسر خدا ناميده‌اند و پرتوى از جوهر ربوبيت در او قائلند، و يا او را مشتق از خدا و يا خود خدا مى‌دانند، و يا اينكه از باب احترام او را پسر خدا ناميده‌اند، هم چنان كه خود را دوستان و پسران خدا خوانده- و به نقل قرآن- گفته‌اند:(نَحْنُ أَبْناءُ اللَّهِ وَ أَحِبَّاؤُهُ) براى ما معلوم نشده، و نمى‌توانيم هيچ يك از اين دو احتمال را به ايشان نسبت بدهيم.

چيزى كه هست ظاهر سياق آيه بعد از آيه مورد بحث كه مى‌فرمايد:(اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ) اين است كه مرادشان معناى دوم است.

بعضى از مفسرين‌[1] گفته‌اند: عقيده به اينكه عزير پسر خدا است كلام پاره‌اى از

[1] تفسير المنار جلد 10 ص 327