بفرمايد: فسأكتبها ... .

از آنچه گذشت به دست آمد كه سعه رحمت شانى نيست تا در جمله‌(وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ) رحمت را مقيد به مشيت تقديرى نموده و بگوييم: در اين جمله نيز چيزى نظير من اشاء در تقدير است، زيرا بطورى كه از ظاهر آيه بر مى‌آيد مراد از رحمت، رحمت عامه است كه بالفعل همه موجودات را فرا گرفته و لا بد خدا خواسته كه فرا گرفته، پس اينكه جمعى از مفسرين گفته‌اند در اين جمله نيز ان شئت اگر بخواهيم در تقدير است، صحيح نيست.

[آيه:(فَسَأَكْتُبُها لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ ...) استجابت و تقييد دعاى موسى (ع) را مى‌رساند]

(فَسَأَكْتُبُها لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِنا يُؤْمِنُونَ) اين جمله تفريع بر جمله‌(عَذابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشاءُ وَ رَحْمَتِي ...) است، و معناى آن اين است كه لازمه وجوب اصابه عذاب به پاره‌اى از مردم و شمول رحمت بر تمامى موجودات اين است كه رحمت را بر آن بعض ديگر كه عبارتند از: پرهيزكاران و دهندگان زكات واجب كنم.

خداى سبحان مشمولين رحمت خود را به اوصاف عامى توصيف كرده و فرموده: هر كس تقوى داشته باشد و زكات دهد و به آيات خدا ايمان آورد ، و نفرموده: هر كس از شما چنين و چنان باشد هم چنان كه مشمولين عذاب را هم بطور عموم ذكر كرد، و به قوم و قبيله موسى (ع) اختصاص نداد و فرمود: هر كه را بخواهم تا نتيجه اين بيان عام نيز عموميت داشته باشد.

و اين بيان عام نسبت به درخواست موسى (ع) يك نحوه تقييد است، براى اينكه موسى درخواست حسنه و رحمت را براى قوم خود با جمله‌(إِنَّا هُدْنا إِلَيْكَ) تعليل كرده، و در حقيقت خواسته است بگويد: پروردگارا از قوم من همه آن افرادى را كه بازگشت كرده‌اند بخاطر همان بازگشتشان مشمول رحمت و حسنه خود كن، و خداوند درخواست اين عموميت و وسعت را اجابت نكرد، بلكه آن را تقييد نمود و فرمود: من به زودى رحمت خود را براى آن افرادى كه هم بازگشت كردند و هم تقوا پيشه خود ساخته و هم به آيات من ايمان آوردند مى‌نويسم.

و اين تقييد كسر شان موسى (ع) نيست، زيرا راهنما و معلم انبياء (ع) خداى سبحان است، و اين خدا است كه به كليم خود روش درخواست كردن را مى‌آموزد، و دستور مى‌دهد كه درخواست خود را مقيد به پرهيز از محرمات و ايمان به آيات خدا و تسليم در برابر احكام نازل بر انبياء كند، و موسى چنين نكرده بود، او تنها مساله بازگشت را