نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 8 صفحه : 127
دسته سوم از روايات
اين باب رواياتى است كه خلقت انسان را منتهى به آب گوارا و آب تلخ و شور مىداند.
از آن جمله
روايتى است كه در كتاب علل الشرائع از امام صادق (ع) نقل مىكند كه فرمود: خداى عز
و جل آب گوارايى آفريد و از آن آب اهل طاعت را خلق فرمود. بار ديگر آب تلخى آفريد
و از آن اهل معصيت را خلق كرد. سپس امر كرد تا اين دو آب بهم در آميزند و مخلوط
شوند، كه اگر چنين نمىكرد مؤمن جز از مؤمن و كافر جز از كافر متولد نمىشد[1]. و نيز از محمد بن سنان نقل كرده
كه گفت از امام صادق (ع) پرسيدم اولين چيزى كه خداى تعالى خلق فرمود چه بود؟ حضرت
فرمود: اولين چيزى كه خداى عز و جل آفريد چيزى بود كه تمامى موجودات عالم از آن
آفريده شد. عرض كردم آن چه بود؟ فرمود: آب بود، خداى تبارك و تعالى نخست دو درياى
آب يكى گوارا و يكى تلخ آفريد آن گاه به آب گوارا نظر انداخته صدايش زد، درياى آب
گوارا عرض كرد: لبيك و سعديك. فرمود: بركت و رحمت من در تو است، بهشتم و اهل طاعتم
را از تو خلق مىكنم. آن گاه به درياى شور نظر افكنده او را صدا زد، دريا جواب
نداد، بار ديگرش صدا زد جواب نداد- تا سه بار- لا جرم فرمود لعنتم بر تو باد، من
دوزخيان و اهل معصيتم را از تو خلق مىكنم. آن گاه بار ديگر امر نمود تا بهم مخلوط
شدند.
سپس امام (ع)
اضافه كرد: از همين جهت است كه مىبينيم مؤمن از كافر و كافر از مؤمن پديد مىآيد[2].
در تفسير
عياشى از عثمان بن عيسى از بعضى از اصحابش از امام صادق (ع) نقل كرده كه فرمود:
خداى تعالى به آبى فرمود: شيرين و گوارا باش تا از تو بهشتم و اهل طاعتم را خلق
كنم. و به آبى فرمود: شور و تلخ شو تا از تو آتشم و اهل معصيتم را بيافرينم آن گاه
آن دو آب را بر گل جارى ساخت ...[3].
[بررسى
رواياتى كه مىگويند خلقت انسان منتهى به آب گوار و آب تلخ و شور است]
مؤلف: در
معناى هر يك از اين سه حديث احاديث بسيار ديگرى از امير المؤمنين و امام باقر و
امام صادق (ع) هست، و ما اين سه حديث را بعنوان نمونه در اينجا آورديم.
بر طبق اين
دسته از اخبار نيز آياتى هست، مانند آيه