نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 516
براى اينكه جامعه
انسانى كه هرگز انسان نمىتواند بدون آن زندگى و دين داشته باشد امرى است اعتبارى
و قراردادى كه در حدوث و بقاى خود بستگى به محبت نسل دارد، و محبت نسل نيز
سرچشمهاى آن رابطه و علاقهاى است كه در بين ارحام رد و بدل مىشود، و معلوم است
كه مركز اين رابطه خانواده است و قوام خانواده از يك طرف به پدر و مادر است و از
طرفى ديگر به فرزندان، و فرزندان موقعى احتياج به رحمت و رأفت پدر و مادر دارند كه
پدر و مادر طبعا مشتاق اولاد و شيفته پرورش آنانند، به خلاف پدر و مادر كه
احتياجشان به فرزندان موقعى است كه پيرى عاجز و زبونشان ساخته و از اينكه مستقلا
به ضروريات زندگى خود قيام كنند بازشان داشته. بر عكس، فرزندان به عنفوان جوانى
رسيده و مىتوانند حوايج پدر و مادر را برآورده كنند.
و معلوم است
كه در چنين روزهايى جفاى اولاد نسبت به آنان و متعارف شدن اين جفا كارى در ميان
همه فرزندان نسبت به همه پدران و مادران باعث مىشود عواطف توليد و تربيت به كلى
از جامعه رخت بربسته و كسى رغبت به تناسل و تربيت فرزند نكند، و افراد از تشكيل
جامعه كوچك كه همان خانواده است استنكاف ورزيده، در نتيجه از نسل بشر تنها طبقهاى
باقى بماند كه در بينشان قرابت رحم و رابطه خويشاوندى وجود نداشته باشد. و پر واضح
است كه چنين جامعهاى به سرعت رو به انقراض گذاشته ديگر هيچ قانون و سنتى فساد روى
آورده را جبران نمىكند، و سعادت دنيا و آخرت از آنان سلب مىشود. و ما در آينده
نزديكى در باره اين حقيقت دينى بحث مفصلى خواهيم نمود- ان شاء اللَّه تعالى-.
[نهى از
كشتن فرزندان از ترس فقر و گرسنگى]
(وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَكُمْ مِنْ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ
إِيَّاهُمْ) كلمه املاق به معناى افلاس و نداشتن مال و هزينه زندگى
است، تملق هم مشتق از همين ماده است، و اين مطلب يعنى كشتن فرزندان از
ترس هزينه زندگى آنان در ميان عرب جاهليت سنتى جارى بوده، چون بلاد عرب غالب سالها
دستخوش قحطى و گرانى مىشده، و مردم وقتى مىديدند كه قحط سالى و افلاس آنان را
تهديد مىكند فرزندان خود را مىكشتند تا ناظر ذلت فقر و گرسنگى آنان نباشند.
لذا در آيه
مورد بحث كه ايشان را از اين عمل ناستوده نهى كرده نهى را با جمله(نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ إِيَّاهُمْ) تعليل كرده و فرموده: منطق شما در
فرزندكشى جز اين نيست كه نمىتوانيد روزى و هزينه زندگى آنان را فراهم نماييد، و
اين خود منطقى است غلط، براى اينكه اين شما نيستيد كه روزى فرزندانتان را فراهم
مىكنيد، بلكه خداى تعالى است كه روزى ايشان و خود شما را مىدهد، پس شما چرا مىترسيد
و از ترس، آنان را به دست خود از بين مىبريد؟.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 516