ساير اوليايش در برابر خصم چه جور استدلال كرده‌اند، فرموده:(قالَتْ رُسُلُهُمْ أَ فِي اللَّهِ شَكٌّ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ)[1].

و نيز فرموده:(وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لِابْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ)[2].

و نيز فرموده:(وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَ قَدْ جاءَكُمْ بِالْبَيِّناتِ مِنْ رَبِّكُمْ)[3] و در حكايت از ساحران فرعون فرموده:

(قالُوا لَنْ نُؤْثِرَكَ عَلى‌ ما جاءَنا مِنَ الْبَيِّناتِ وَ الَّذِي فَطَرَنا فَاقْضِ ما أَنْتَ قاضٍ إِنَّما تَقْضِي هذِهِ الْحَياةَ الدُّنْيا)[4].

[خداى تعالى بندگان را به اطاعت كور كورانه مامور نكرده است‌]

و خداى تعالى در هيچ جا از كتاب مجيدش حتى در يك آيه از آن بندگان خود را مامور نكرده به اينكه او را كوركورانه بندگى كنند و يا به يكى از معارف الهيش ايمانى كوركورانه بياورند و يا طريقه‌اى را كوركورانه سلوك نمايند، حتى شرايعى را هم كه تشريع كرده و بندگانش را مامور به انجام آن نموده، با اينكه عقل بندگان قادر بر تشخيص ملاك‌هاى آن شرايع نيست مع ذلك آن شرايع را به داشتن آثارى تعليل كرده (يا بشر خود را محتاج به آن آثار مى‌داند و يا به آنان فهمانده) كه محتاج به آن آثار هستند نظير نماز، كه هر چند عقل بشر عاجز از تشخيص خواص و ملاك‌هاى آن است، ليكن با اين حال وجوب آن را تعليل كرده به اينكه نماز، شما را از فحشاء و منكر باز مى‌دارد و البته ياد خدا اثر بيشترى دارد:(إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ)[5] و در باره روزه فرموده:

[1] آيا در خداى تعالى كه پديد آورنده آسمان‌ها و زمين است ترديدى هست؟. سوره ابراهيم، آيه 10 .

[2] و آن زمان راى به ياد آر كه لقمان در حالى كه فرزندش راى موعظه مى‌كرد به وى گفت: پسرم زنهار كه به خدا شرك ورزى كه شرك ظلمى عظيم است. سوره لقمان، آيه 13 .

[3] و مردى از آل فرعون كه ايمان خود راى پنهان مى‌داشت به فرعونيان گفت: آيا مردى راى به قتل مى‌رسانيد كه مى‌گويد: پروردگار من اللَّه است و از ناحيه پروردگارتان معجزات روشن آورده؟. سوره غافر، آيه 28 .

[4] به فرعون گفتند: به آن خدايى كه ما راى بيافريد: هرگز تو راى بر اين معجزات روشنى كه براى هدايت ما آمده ترجيح نمى‌دهيم، حال تو هر حكمى كه مى‌خواهى عليه ما بكن، زيرا هر حكمى كه بكنى تنها عليه زندگى مادى دنياى ما كرده‌اى و دست تو از حقيقت ذات ما و زندگى واقعى ما كوتاه است. سوره طه، آيه 72 .

[5] سوره عنكبوت، آيه 45 .