[احتجاج با يهود و نصارى و ابطال ادعاى آنان از دو راه: راه نقض و راه اثبات نقيض‌]

(قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ) در اين جمله به پيامبر گرامى خود دستور مى‌دهد با آنان احتجاج نموده، دعوى آنان را ابطال كند، و اين دو حجت است كه يكى از راه نقض اقامه شده و ديگرى از راه اثبات نقيض دعوى آنان.

حاصل دليل اول كه جمله مورد بحث بيانگر آن است اين است كه اگر دعوى شما مبنى بر اينكه شما پسران خدا و دوستان اوئيد و در نتيجه از تعذيب الهى ايمنند و خداى تعالى راهى به تعذيب شما ندارد چون از همه عذابهاى دنيايى و آخرتى ايمن هستيد دعوى درستى است پس به من بگوئيد اين عذابى كه هم اكنون به خاطر گناهانى كه داريد در آن واقع شده‌ايد و بطور مستمر در آن مى‌سوزيد چيست؟ عذابى كه شما يهوديان به كيفر كشتن پيامبرانتان و افراد صالح از مردم خود و به كيفر فسق و فجورى كه همواره در بينتان جارى است، از قبيل پيمان شكنى‌ها، و مخصوصا پيمانهايى كه با خداى تعالى بستيد، و تحريف كلمات خدا از جاى خودش، و كتمان آيات خدا و كفر به آن و هر نوع طغيان و تجاوزى كه مرتكب شديد، بر سرتان آمد بعضى‌ها مسخ شديد و بعضى ديگرتان به تقدير الهى گرفتار ذلت و مسكنت گشتيد و ستمكاران بر شما مسلط شدند و دست به كشتار يكديگر زديد، عرض و ناموس يكديگر را دريديد، خانه‌هاى خود را به دست خود ويران كرديد، اموالتان را از بين برديد، و اينك زندگيتان چون بيمارى است كه مرض بدنش را فاسد ساخته، نه زنده است كه جزء زندگان شمرده شود، و نه مرده است كه جزء مردگان بشمار آيد، نه اميد زندگى او مى‌رود و نه چون مردگان فراموش مى‌شود.

نصارا هم همين طور نه فساد معاصى و گناهانى كه در اقوام مسيحيت براه افتاد كمتر از فساد واقع در امت يهود بود، و نه انواع عذابهايى كه قبل از بعثت رسول خدا 6 و در زمان بعثت و بعد از آن تا به امروز بر سر مسيحيان دنيا آمد كمتر از عذاب يهوديان بوده، اينك اين شما خواننده عزيز و اين تاريخ، مراجعه كن ببين در باره مسيحيت و تباهى‌هاى آن چه مى‌گويد و از چه عذابها و بدبختى‌هايشان خبر مى‌دهد، قرآن كريم نيز نمونه‌هاى بسيارى را در سوره بقره و آل عمران و نساء و مائده و اعراف و سوره‌هايى ديگر ذكر نموده.

ممكن است در اينجا يهوديان مغلطه نموده بگويند: بله ما همه اين وقايع غم انگيز و بلاها كه بر سرمان آمده قبول داريم، اما اين از باب عذاب الهى نيست و نبوده بلكه از باب البلاء للولاء بوده است، از اين باب بوده كه خداى تعالى هر قومى را كه بيشتر دوست بدارد بيشتر گرفتار بلاهايش مى‌كند، هم چنان كه امثال اين بلاها بر بندگان صالح خدا از انبيا و