نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 275
نزول سوره برائت و بر چيده شدن بساط شرك از دين
مسلمانان مايوس شدند، و رسوم جاهليت محو شد، الا اينكه دين اسلام هنوز كامل نشده
بود، چون فرائض و احكامى بعد از سوره برائت نازل شد، از آن جمله فرائض و احكامى
است كه در سوره مائده آمد، و مفسرين اتفاق دارند بر اينكه سوره مائده در اواخر عمر
رسول خدا 6 نازل شده، و همه مىدانيم كه بسيارى از احكام حلال و حرام و حدود و
قصاص در اين سوره است.
پس با نادرست
بودن اين سه احتمال كه كلمه يوم به معناى دوره و ايام باشد نه يك روز
خاصى كه آفتاب در آن طلوع و غروب كرده باشد، و خلاصه وقتى نتوانستيم بگوئيم مراد
از روز دوره پيدايش دعوت اسلامى، و يا دوره بعد از فتح مكه، و يا قطعه زمان بين
نزول سوره برائت و رحلت رسول خدا 6 است.
لا جرم و
بناچار بايد بگوئيم مراد از اين كلمه يك روز معينى است، روزى است كه خود اين آيه
در آن روز نازل شده، و قهرا روز نزول اين سوره است،- البته اين در صورتى است كه
جمله(الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا ...) معترضه و به
حسب معنا مرتبط با آيهاى باشد كه آن را احاطه كرده، و يا بگوئيم نزول اين آيه حتى
بعد از نزول سوره و در روزى بوده كه بعد از آن ديگر هيچ آيهاى نازل نشده، چون
دنبالش فرموده: امروز ديگر دين شما كامل شد .
خوب، حال
مىپرسيم اين روز معين چه روزى بوده؟ آيا روز معينى بوده كه مكه فتح شد؟ و يا روز
معينى كه سوره برائت نازل شد؟ در فساد اين دو احتمال همان اشكالهاى سابق كافى است،
ديگر حاجتى به تكرار آنها و يا دليل ديگر نيست.
و يا مراد از
اين روز معين روز عرفه در حجة الوداع است، كه بسيارى از مفسرين اين را گفتهاند، و
بعضى از روايات هم بر طبق آن وارد شده، در اين صورت مىپرسيم معناى مايوس شدن كفار
از دين مسلمانان در آن روز معين چيست؟ آيا معنايش اين است كه مشركين قريش از اينكه
بار ديگر زورشان برسد كه دين اسلام را از بين ببرند مايوس شدند، كه بسيار احتمال
بى پايهاى است براى اينكه مشركين عرب دو سال قبل يعنى در فتح مكه مايوس شدند، كه
سال هشتم هجرت بود، نه در روز عرفه از حجة الوداع، كه سال دهم از هجرت بوده.
و يا معنايش
اين است كه در روز نزول برائت مايوس شدند، كه نزول سوره برائت در سال نهم بوده، و
قهرا آن روز معين هم در آن سال بوده، و يا منظور اين است كه همه كفار از دين
مسلمانان مايوس شدند هم مشركين و هم يهود و هم نصارا و هم مجوس و هم سايرين، كه
قهرا بر حسب اين احتمال بايد بگوئيم جمله الذين كفروا جملهاى است مطلق- كه ما
مىدانيم يهود و نصارا در آن روز از غلبه بر مسلمين مايوس نشده بودند، و قوت و
شوكت اسلام از چهار ديوارى
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 275