بود كه او مسيح يعنى مبارك بود و اگر گفتيم: ملائكه هم استنكاف ندارند براى اين بود كه آنها مقرب درگاه خدايند و اگر احتمال آن مى‌رفت كه روزى مسيح از عبادت خدا استنكاف كند، خداى تعالى او را مبارك نمى‌كرد و همچنين ملائكه را به قرب خود راه نمى‌داد، علاوه بر اينكه در آيه شريفه:(وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ)[1]، مسيح به صفت مقرب نيز توصيف شده است.

(وَ مَنْ يَسْتَنْكِفْ عَنْ عِبادَتِهِ وَ يَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَمِيعاً ...) اين جمله حال است از مسيح و ملائكه و در عين حال كار تعليل را هم مى‌كند و چنين معنايى به كلام مى‌دهد كه: چگونه ممكن است مسيح و ملائكه مقرب خدا از عبادت خدا استنكاف كنند در حالى كه كسانى كه از عبادت او استنكاف و استكبار مى‌كنند، چه از جن باشند و چه از انس و چه از ملائكه، همه به زودى در پيشگاه او محشور مى‌شوند و او طبق اعمالى كه كرده‌اند جزايشان مى‌دهد و مسيح و ملائكه اين معنا را مى‌دانند و به آن ايمان دارند و از خداى تعالى و از چنان روزى پروا مى‌كنند.

دليل بر اينكه جمله:(وَ مَنْ يَسْتَنْكِفْ عَنْ عِبادَتِهِ وَ يَسْتَكْبِرْ ...) در معناى اين است كه مسيح و ملائكه به اين حقيقت آگاهند كه مستكبرين كيفر خواهند شد، اين است كه كلمه:

يستكبر را دنبال كلمه يستنكف آورد و اين را با آن مقيد كرد، چون استنكاف به تنهايى باعث سخط الهى نمى‌شود، زيرا استنكاف دو جور ممكن است باشد، يكى از نادانى و استضعاف و ديگرى از استكبار، آن استنكافى باعث خشم و غضب الهى مى‌شود كه از باب استكبار باشد و مسيح و ملائكه اگر فرضا استنكاف بكنند از جهل و استضعاف نيست و جز از در استكبار نمى‌تواند باشد، چون آنان به مقام پروردگارشان آگاهند و به همين جهت مى‌بينيم در اول آيه نامى از استكبار نياورد و تنها به ذكر استنكاف اكتفاء نموده و فرمود:(لَنْ يَسْتَنْكِفَ الْمَسِيحُ أَنْ يَكُونَ عَبْداً لِلَّهِ وَ لَا الْمَلائِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ) ولى در تعليل مطلب استكبار را هم آورد تا بفهماند! اگر در حق نامبردگان فرض استنكاف بشود، حتما از باب استكبار خواهد بود نه از در جهل و استضعاف.

كلمه جميعا در اين صدد است كه بفهماند همه خلائق- خوبشان و بدشان- را محشور مى‌كند تا در نتيجه زمينه براى تفصيلى كه بعدا مى‌آيد و مى‌فرمايد: (فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ...) فراهم شود.

[1] سوره آل عمران، آيه 45 .