معنايش اين است كه آهن نرم و چكش پذير شد. و چون گفته شود: انث المكان معنايش اين است كه فلان زمين خيلى زود سرسبز شد و يا قابل كشت شد. پس از اين موارد استعمال مى‌فهميم يك جهت در همه موارد استعمال اين ماده هست و آن عبارت است از انفعال و نرمى و تاثر پذيرى و اگر جنس ماده از هر حيوان را نيز انثى خوانده‌اند از اين باب است. و اگر بت‌پرستان، بت‌ها و هر معبود ديگر خود را اناث خوانده‌اند، به قول بعضى‌ها بدين جهت است كه به زعم آنان بت‌ها و معبودها تاثر پذير و منفعل است و خودش فاعل و اثر بخش نيست و هيچ خواسته‌اى از خواسته‌هاى پرستندگان خود را بر نمى‌آورند و در جاى ديگر قرآن همين معنا را براى اناث بودن بت‌ها آورده و فرموده:(إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَيْئاً لا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ)[1] و باز در جاى ديگر فرموده:(وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لا يَخْلُقُونَ شَيْئاً وَ هُمْ يُخْلَقُونَ وَ لا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ لا يَمْلِكُونَ مَوْتاً وَ لا حَياةً وَ لا نُشُوراً)[2] بنا بر اين روشن مى‌شود كه مراد از انوثت بتها همين است كه اين دو آيه خاطرنشان كردند، يعنى اينكه فقط انفعال مى‌پذيرند و فعل ندارند و اين خود خاصيت مخلوق در مقايسه با خالق او تبارك و تعالى است.[3]

[وجه اينكه از خدايان دروغين به اناث تعبير شده‌]

و اين وجه در اينكه چرا خدايان دروغين را اناث خوانده، بهتر از وجهى است كه ديگران‌

[1] محققا خدايان دروغينى كه شما آنها را به جاى خدا عبادت مى‌كنيد هرگز نمى‌توانند پشه‌اى بيافرينند هر چند همه آنها دست به دست هم دهند و حتى اگر يك پشه به آنها حمله‌ور شود و چيزى از آنها بربايد نمى‌توانند آن چيز را از آن پشه باز پس بگيرند. آرى طالب و مطلوب، پرستنده و معبود هر دو ناتوانند( و اين بدان جهت است كه) خدا را آن چنان كه بايد تصور نكردند و نفهميدند كه خداى تعالى قوى و شكست ناپذير است. سوره حج، آيه 74

[2] به جاى خداى تعالى خدايانى ديگر گرفتند كه هيچ چيز را نيافريده‌اند، بلكه خود آفريده خداى تعالى‌اند خدايانى گرفتند كه نه مالك نفع و ضرر خويشند و نه مالك مرگ و زندگى و معاد خود. سوره فرقان، آيه 3 .

[3]( و خدايان مشركين چه بت‌ها و چه فرعون‌ها و چه فرشتگان و چه جنيان هر چه باشند در مقايسه با خالق تعالى چيزى به جز انفعال و تاثير ندارند، اما بت‌هاى سنگى و فلزى و چوبى كه واضح است چون هيچ حركتى ندارند. و اما امثال فراعنه و ديگران، هر چند كه جاندار هستند و جنب و جوشى دارند ولى در مقايسه با خداى تعالى جنب و جوششان هم از آن حضرت است و هيچ موجودى در فعلش و اثرش مستقل از خداى تعالى نيست مترجم ).