خريدن، قبول عمل بايع است، و پذيرفتن صيغه ايجابى او است، كه مى‌گويد، بعتك كذا، و يا شريتك كذا من فلان متاع را به تو فروختم، و خريدار مى‌گويد قبول كردم، و باب افتعال هم براى قبول فعل ساخته شده، پس اشتراء به معناى قبول شراء، و يا بگو قبول بيع است، كه به تعبيرى ديگر آن را خريدن مى‌خوانيم) پس مراد از اين كه فرمود:(يَشْرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ)، اين است كه زندگى دنيايى خود را مى‌فروشند، در عوض آخرت را مى‌گيرند.

در آغاز اين آيه شريفه حرف (فا) آمده تا مضمون آيه را تفريع بر ما قبل كند، و بفهماند ما بعد آن نتيجه ما قبل آن است، در ما قبل، مسلمانان را به سوى جهاد تحريك مى‌كرد، و كسانى كه از آن كراهت داشته براى بيرون رفتن به سوى جهاد امروز و فردا مى‌كردند مذمت مى‌كرد، و در اين آيه مجددا مردم را براى تحريك براى قتال در راه خدا هشدار مى‌دهد، كه همه آنها مؤمنند، و با اسلام خود و تسليم شدنشان در برابر خداى تعالى آخرت را با زندگى دنيا خريده‌اند، هم چنان كه در جاى ديگر همين معنا را تذكر داده، مى‌فرمايد:(إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‌ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ، بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ)[1]، آن گاه به فايده قتال- البته قتال به وجه حسن- كه به هر حال اجرى عظيم است تصريح نموده، مى‌فرمايد:(وَ مَنْ يُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ...) با اين كلام خود بيان كرد كه امر رزمنده در راه خدا منتهى به يكى از دو سرانجام محمود و پسنديده مى‌شود، يا منتهى به اين مى‌شود كه در راه خدا كشته شود، و يا به اين كه بر دشمن خدا غلبه پيدا كند، و او به هر حال اجرى عظيم خواهد داشت، و اگر شق سوم سرنوشت جنگ كه عبارت از فرار كردن كه نه كشتن است و نه كشته شدن را ذكر نكرد، براى اين بود كه اشاره كند به اين كه رزمنده در راه خدا فرار نمى‌كند.

[سر انجام رزمنده مؤمن، يا شهادت است يا پيروزى ...]

و اگر از ميان دو سرنوشت محتمل، اول سرنوشت كشته شدن را نام برد، و بعدا سرنوشت غلبه را، براى اين بود كه ثواب كشته شدن بيشتر، و پايدارتر است، چون رزمنده غالب و كسى كه دشمن خدا را شكست مى‌دهد، هر چند كه اجر عظيم برايش نوشته شده، الا اين كه اين اجر عظيم در خطر حبط شدن قرار دارد، چون وقتى آدمى بر دشمن خود پيروز شد ممكن است (غرور ناشى از پيروزى و هوسهاى ناشى از نداشتن دلواپسى به گناه وادارش ساخته) در اثر ارتكاب گناه آن اجر عظيمى را كه داشت از دست بدهد، چون بعضى از كارها هست كه اجر اعمال صالحه را حبط مى‌كند، يعنى خنثى مى‌سازد، به خلاف كشته شدن در راه خدا، كه بعد

[1] خداى عز و جل از مؤمنين جان و مالشان را خريد در برابر اين كه بهشت از آنشان باشد. سوره توبه، آيه 111.