و نيز فرموده‌(يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‌)[1].

و نيز فرموده:(بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ)[2].

و اين رابطه حقيقى كه بين فرد و جامعه وجود دارد، خواه ناخواه به وجود و كينونتى ديگر منجر مى‌شود، كينونتى در مجتمع و مطابق قوت و ضعف و وسعت و ضيقى كه افراد در وجودشان و قوايشان در خواصشان و آثارشان دارند، و در نتيجه غير از وجود تك تك افراد كه فرضا ده ميليون نفرند يك وجودى ديگر پيدا مى‌شود بنام مجتمع و غير از آثار و خواصى كه تك تك افراد دارند خواص و آثارى ديگر و از همه قوى‌تر پيدا مى‌شود، بنام آثار اجتماع.

- مترجم)

[هويت و شخصيت مستقل براى اجتماع در اسلام‌]

و به همين جهت قرآن كريم غير از آنچه كه براى افراد هست وجودى و عمرى و كتابى و حتى شعورى و فهمى و عملى و اطاعتى و معصيتى براى اجتماع قائل است، مثلا در باره عمر و اجل امت‌ها مى‌فرمايد:(وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ)[3].

و در باره كتاب خاص بهر امتى مى‌فرمايد:(كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعى‌ إِلى‌ كِتابِهَا)[4].

و در باره درك و شعور هر امتى مى‌فرمايد:(زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ)[5].

و در باره عمل بعضى از امتها فرموده:(مِنْهُمْ أُمَّةٌ، مُقْتَصِدَةٌ)[6].

و در باره طاعت امت فرموده:(أُمَّةٌ قائِمَةٌ يَتْلُونَ آياتِ اللَّهِ)[7].

و در باره معصيت امتها فرموده:(وَ هَمَّتْ كُلُّ أُمَّةٍ بِرَسُولِهِمْ، لِيَأْخُذُوهُ وَ جادَلُوا بِالْباطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كانَ عِقابِ)[8]، يعنى هر امتى در صدد بر آمد تا رسول خود را دستگير كنند و با باطل عليه حق مجادله كردند تا شايد به وسيله آن، حق را از بين ببرند، در

[1] هان اى مردم ما همه شما را از يك مرد و يك زن آفريديم. سوره حجرات آيه: 13 .

[2] شما نوع بشر بعضى از بعضى ديگريد. سوره آل عمران آيه: 95 .

[3] براى هر امتى اجلى است كه رسيدنش را نه مى‌توانند جلو بيندازند و نه عقب. سوره اعراف آيه: 34 .

[4] و هر امتى به سوى كتابش خوانده مى‌شود. سوره جاثيه آيه: 28 .

[5] عمل هر امتى را براى آن امت زينت قرار داديم در نتيجه زشت را زيبا و زيبا را زشت مى‌يابند.

سوره انعام آيه: 108 .

[6] بعضى از امت‌ها داراى دركى صحيح‌اند. سوره مائده آيه: 66 .

[7] امتى است قائم و شب‌زنده‌دار كه آيات خدا را تلاوت مى‌كنند. سوره آل عمران آيه: 113 .

[8] سوره غافر آيه: 5