[رواياتى در باره شان نزول آيه كريمه:(وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا ...)]

و در مجمع در ذيل آيه: (وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ‌) تا آخر آيات از امام باقر ع روايت كرده كه فرمود همه اين آيات در باره شهداى بدر و احد هر دو نازل شده‌[1].

مؤلف قدس سره: بر طبق اين روايت روايات بسيارى است كه سيوطى آن را در الدر المنثور[2] و همچنين ديگران نقل كرده‌اند، ولى خواننده محترم توجه فرمود كه آيات مورد بحث عام است، شامل شهداى بدر و احد و همه كسانى كه در راه خدا شهيد مى‌گردند مى‌شود، حال چه اين كه شهيد واقعى باشند و يا در حكم شهيد باشند، و چه بسا گفته باشند كه اين آيات در باره شهداى بئر معونه‌[3] نازل شده‌[4]، و شهداى آن واقعه هفتاد، و به قولى چهل نفر از اصحاب رسول خدا 6 بودند، كه آن جناب ايشان را فرستاده بود تا عامر بن طفيل و مردمش را به اسلام دعوت كنند، و ايشان يعنى عامر و مردمش كنار چاه معونه زندگى مى‌كردند، اصحاب رسول خدا 6 نخست أبا ملحان انصارى را به عنوان پيك نزد ايشان فرستادند كه او را كشتند و سپس بر سر اصحاب ريخته و همه را از دم تيغ گذراندند، رضى اللَّه عنهم .

و در تفسير عياشى از امام صادق ع روايت كرده كه فرمود: به خدا سوگند اين عده شيعيان ما هستند كه وقتى ارواحشان به سوى بهشت پرواز كرد و با كرامتى از خداى عز و جل رو برو شدند، آن زمان يقين كردند كه بر حق و بر دين خداى عز و جل بودند و از ملحق شدن برادران بازمانده خود به يكديگر بشارت مى‌دادند[5].

مؤلف قدس سره: مضمون اين روايت از باب تطبيق كلى بر مصداق روشنش مى‌باشد و معناى اينكه فرمود: و آن زمان يقين كردند بر اينكه بر حق بوده‌اند اين است كه در آن زمان عين اليقين بر ايشان حاصل مى‌شود چون در دنيا هم يقين داشتند ولى در بهشت به چشم خود مى‌بينند نه اينكه مراد اين باشد كه در دنيا شك داشتند و در بهشت يقين بر ايشان حاصل مى‌شود.

و در الدر المنثور است كه احمد و هناد و عبد بن حميد و ابو داود و ابن جرير و ابن منذر و حاكم (وى حديث را صحيح دانسته) و بيهقى (در كتاب دلائل) از ابن عباس روايت‌

[1] مجمع البيان ج 2 ص 535.

[2] الدر المنثور ج 2 ص 95.

[3] نام محلى است كه در آنجا جنگى اتفاق افتاد.

[4] مجمع البيان ج 2 ص 535.

[5] تفسير عياشى ج 1 و تفسير قمى ج 1 ص 127.