نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 3 صفحه : 89
زيرا معارفى است بس بلند، و حكمتهايى است بسيار
دقيق، و نتيجه اين اشتباه و خلط اين است كه آيات متشابه رجوعى به محكمات نداشته
باشد، با اينكه در سابق اثبات كرديم كه اين بر خلاف صريح آياتى است كه دلالت
مىكند بر اينكه آيات قرآن يكديگر را تفسير مىكنند، و همچنين ادله ديگر.
[بيان آنچه
در پاسخ به سؤال بالا شايسته گفتن است با توجه به پنج امر]
پس آنچه كه
شايسته گفتن است اين است كه وجود متشابه در بين آيات قرآن ضرورى است، و ناشى از
وجود تاويل به معنايى كه كرديم و مفسر بودن آيات نسبت به يكديگر است، و اگر
بخواهيم اين معنا را روشنتر بيان كنيم، و شما خواننده محترم هم بهتر دريابى، بايد
در جهات مختلفى كه قرآن در آن جهات بياناتى دارد بيشتر بايستيم و امورى را كه قرآن
كريم اساس معارف خود را بر آن پايهها نهاده، و عرض نهايى را كه از آن معارف
داشته، در نظر بگيريم، و آن پنج امر است.
[هدف از
خلقت انسان، تشريع دين و سپس تطهير الهى است و همه افراد انسان به اين كمال
نمىرسند]
اول اينكه:
خداى سبحان در كتاب مجيدش فرموده: اين كتاب تاويلى دارد كه معارف و احكام و قوانين
و ساير محتويات آن دائر مدار آن تاويل است، و اين تاويلى كه تمامى آن بيانات متوجه
آن است امرى است كه فهم مردم معمولى چه تيزهوش و چه كودن از درك آن عاجز است، و
كسى نمىتواند آن را دريابد، بجز نفوس پاكى كه خداى عز و جل پليدى را از آنها دور
كرده است، و تنها اينگونه نفوس مىتوانند به تاويل قرآن دست يابند، و اين نقطه
نهايى آن هدفى است كه خداى عز و جل براى انسان در نظر گرفته، خدايى كه دعاى بشر را
مستجاب نموده، اگر بخواهند در ناحيه علم، به علم كتابش هدايتشان كند دعايشان را
مىپذيرد، كتابى كه بيانگر هر حقيقتى است، و كليد اين استجابت همان تطهير الهى
است، هم چنان كه خودش فرمود:(ما يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ
عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ، وَ لكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ)[1].
و در اين
فرمايش خود اعلام كرد كه نقطه نهايى هدف از خلقت انسانها همان تشريع دين، و
بدنبالش تطهير الهى است.
و اين كمال
انسانى مانند ساير كمالات كه خدا و عقل به سوى آن دعوت مىكنند چيزى نيست كه تمامى
افراد به آن برسند، و جز افرادى مخصوص به آن دست نمىيابند هر چند كه از همه بشر
دعوت شده تا بسوى آن حركت كنند، پس تربيت يافتن به تربيت دينى تنها در افرادى
مخصوص به نتيجه مىرسد، و آنان را به درجه كامل از طهارت نفس مىرساند، و ما بقى
را به بعضى از آن درجات مىرساند كه البته بر حسب اختلاف مردم در استعداد، آن
درجات نيز مختلف است.
[1] خدا نخواسته شما را دچار حرج كند، و ليكن خواسته است تا
پاكتان سازد.( سوره مائده آيه 7).
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 3 صفحه : 89