در نتيجه معناى آيه اين مى‌شود: و از شر شب وقتى كه با ظلمتش داخل مى‌شود. و اگر در آيه شريفه شر را به شب نسبت داده، به خاطر اين بوده كه شب با تاريكيش شرير را در رساندن شر كمك مى‌كند، و به همين جهت مى‌بينيم شرورى كه در شب واقع مى‌شود بيشتر از شرور واقع در روز است. علاوه بر اين، انسان كه مورد حمله شرور است، در شب ناتوان‌تر از روز است.

ولى بعضى‌[1] گفته‌اند: مراد از كلمه غاسق خصوص شب نيست، بلكه هر شرى است كه به آدمى هجوم بياورد، هر چه مى‌خواهد باشد.

[ذكر خصوص شر شبانگاه، شر ساحران و شر حاسد بعد از ذكر من شر ما خلق از باب اهتمام به اين سه شرط است‌]

در آيه اول مطلق شر را ذكر كرد، و در آيه دوم خصوص شر غاسق را ياد آور شد، و اين خود از باب ذكر خاص بعد از عام است، تا اهتمام بيشتر نسبت به خاص را برساند، و در اين سوره بعد از ذكر شر عام، به خصوص سه شر اهتمام شده است: يكى شر شب وقتى داخل مى‌شود. و دوم شر ساحران. و سوم شر حاسد، كه مشغول توطئه مى‌گردد. و اهتمام بيشتر نسبت به اين سه نوع شر بخاطر اين است كه انسان از اين سه شر غافل است، يعنى اين سه نوع شر در حال غفلت آدمى حمله مى‌آورند.

(وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثاتِ فِي الْعُقَدِ) يعنى و از شر زنان جادوگر ساحر، كه در عقده‌ها و گره‌ها عليه مسحور مى‌دمند، و به اين وسيله مسحور را جادو مى‌كنند. و اگر از ميان جادوگران، خصوص زنان را نام برد، براى اين بود كه سحر و جادوگرى در بين زنان بيشتر است تا مردان، و از اين آيه استفاده مى‌شود كه قرآن كريم تاثير سحر را فى الجمله تصديق دارد، و نظير اين آيه در تصديق سحر آيه زير است كه در داستان هاروت و ماروت مى‌فرمايد:(فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ وَ ما هُمْ بِضارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ)[2]، و نيز نظير آن، آيه‌اى است كه سخن از ساحران فرعون دارد.

ولى بعضى‌[3] از مفسرين گفته‌اند: آيه مورد بحث نظرى به سحر ندارد، بلكه مرادش از دمندگان در گره‌ها، آن زنانى است كه با تسويلات خود تصميم‌هاى شوهران را از ايشان مى‌گيرند و رأى شوهران را متمايل به آن جانبى مى‌كنند كه خودشان صلاح مى‌دانند و دوست‌

[1] مجمع البيان، ج 10، ص 569.

[2] از هاروت و ماروت آن سحرى را مى‌آموختند كه به وسيله آن بين شوهر و همسرش جدايى بيندازند، ولى آنها نمى‌توانند به احدى آسيب برسانند مگر به اذن خدا. سوره بقره، آيه 102.

[3] مجمع البيان، ج 10، ص 569.