(كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ ) اين آيه انكار از ارتكاب گناهانى است كه فرمود بين قلب و درك حق حائل مى‌شود، و مراد از محجوب بودن از پروردگارشان در روز قيامت محروم بودنشان از كرامت قرب و منزلت او است. و شايد مراد آن مفسر[1] هم كه گفته: منظور محجوب بودن از رحمت خداست همين باشد.

پس معناى محجوب بودن اين نيست كه از معرفت خدا محجوبند، چون در روز قيامت همه حجابها برطرف مى‌شود، يعنى همه اسبابهاى ظاهرى كه در دنيا واسطه ميان خدا و خلق بودند از كار مى‌افتند و در نتيجه تمام خلايق معرفتى تام و كامل به خداى تعالى پيدا مى‌كنند، هم چنان كه فرمود:(لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ)[2] و نيز فرمود:(وَ يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ)[3].

(ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصالُوا الْجَحِيمِ) معنايش اين است كه ايشان داخل جحيم خواهند شد، دخولى كه بيرون شدن برايش نيست.- بعضى‌[4] گفته‌اند معنايش اين است كه حرارت آن را مى‌چشند-. و كلمه ثم در اين آيه و آيه بعديش براى تراخى و بعديت در كلام است، پس بعديت زمانى نيست، بلكه رتبى است.

(ثُمَّ يُقالُ هذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ) اين آيه توبيخى كوبنده است از خازنان دوزخ و يا از اهل دوزخ، به كسانى كه وارد آن مى‌شوند.

[معناى عليين كه فرمود كتاب ابرار در آن است و چند قول در اين باره‌]

(كَلَّا إِنَّ كِتابَ الْأَبْرارِ لَفِي عِلِّيِّينَ وَ ما أَدْراكَ ما عِلِّيُّونَ كِتابٌ مَرْقُومٌ) اين سه آيه نيز ردع است، البته در معناى ردعى كه در آيه‌(كَلَّا إِنَّ كِتابَ الفُجَّارِ) بود، و كلمه عليون - همانطور كه در سابق هم گفتيم- به معناى علوى روى علو ديگر است، و يا به عبارتى ديگر علوى دو چندان كه با درجات عالى و منازل قرب به خداى تعالى منطبق مى‌شود، هم چنان كه گفتيم سجين بر خلاف اين معنا است.

[1] الجامع لاحكام القرآن، ج 10، ص 261.

[2] در آن روز سلطنت عالم با كيست؟ با خداى قاهر منتقم يكتا است. سوره مؤمن، آيه 16.

[3] و مى‌دانند كه خداوند حق مبين است. سوره نور، آيه 25.

[4] روح المعانى، ج 30، ص 73.