بيرون مى‌كشند.

بعضى‌[1] ديگر گفته‌اند: مراد ملائكه‌اى است كه ارواح كفار را از اجساد آنان نشط مى‌كنند و مى‌برند. و بعضى‌[2] گفته‌اند: مراد از ناشطات، ارواح خود مؤمنين است. و بعضى‌[3] گفته‌اند: ستارگانند، كه از افقى به افق ديگر نشط مى‌كنند و مى‌روند. و بعضى گفته‌اند تيرها هستند كه در جنگها از كمان بيرون مى‌روند. و بعضى‌[4] گفته‌اند: مرگ است، كه ارواح را از اجساد بيرون مى‌برد. و بعضى‌[5] گفته‌اند: وحشيانند كه از ناحيه‌اى به ناحيه ديگر كوچ مى‌كنند.

(وَ السَّابِحاتِ سَبْحاً)- در معناى اين جمله نيز أقوالى است:

بعضى‌[6] گفته‌اند: ملائكه‌اند، كه ارواح را قبض نموده روح مؤمن را به سرعت بسوى بهشت، و روح كافر را به سوى آتش مى‌برند، چون كلمه سبح به معناى سرعت در حركت است، هم چنان كه به اسب وقتى به سرعت مى‌دود سابح مى‌گويند. بعضى‌[7] ديگر گفته‌اند:

منظور تنها آن فرشتگانى هستند كه ارواح مؤمنين را قبض نموده و به ملايمت و مدارا از بدن‌ها بيرون كشيده، رهايشان مى‌كنند تا استراحت كنند، مثل كسى كه چيزى را در آب شنا مى‌دهد بعد كنارش مى‌گذارد، ملائكه هم يك عمر جان را در بدن شنا مى‌دهند و بعد از مرگ رهايش مى‌كنند تا به استراحت بپردازد. بعضى‌[8] گفته‌اند: فرشتگانيند كه بسرعت از آسمان نازل مى‌شوند، و بعضى‌[9] گفته‌اند: ستارگانى هستند كه به حكم آيه:(كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ) هر يك در مدار خود شناورند.

بعضى‌[10] ديگر گفته‌اند: مراد اسبان مجاهدين است، كه در ميدان جنگ مى‌دوند.

بعضى‌[11] هم آن را عبارت دانسته‌اند از مرگ‌ها كه در نفوس جانداران شناورند. و بعضى‌[12] عبارت دانسته‌اند از: كشتى‌هاى شناور در درياها. و بعضى‌[13] گفته‌اند: ابرها هستند. و بعضى‌[14] گفته‌اند: حيوانات دريايند.

(فَالسَّابِقاتِ سَبْقاً)- بعضى‌[15] گفته‌اند: مراد از آن مطلق ملائكه است، چون ملائكه‌

[1] ( 1 و 2 و 3) مجمع البيان، ج 10، ص 429 و 430.

[2] ( 1 و 2 و 3) مجمع البيان، ج 10، ص 429 و 430.

[3] ( 1 و 2 و 3) مجمع البيان، ج 10، ص 429 و 430.

[4] ( 4 و 5) تفسير قرطبى، ج 19، ص 192.

[5] ( 4 و 5) تفسير قرطبى، ج 19، ص 192.

[6] روح المعانى، ج 30، ص 23.

[7] ( 7 و 8 و 9 و 10 و 11 و 12) تفسير ابى سعود، ج 19، ص 193.

[8] ( 7 و 8 و 9 و 10 و 11 و 12) تفسير ابى سعود، ج 19، ص 193.

[9] ( 7 و 8 و 9 و 10 و 11 و 12) تفسير ابى سعود، ج 19، ص 193.

[10] ( 7 و 8 و 9 و 10 و 11 و 12) تفسير ابى سعود، ج 19، ص 193.

[11] ( 7 و 8 و 9 و 10 و 11 و 12) تفسير ابى سعود، ج 19، ص 193.

[12] ( 7 و 8 و 9 و 10 و 11 و 12) تفسير ابى سعود، ج 19، ص 193.

[13] ( 13 و 14) روح المعانى، ج 30، ص 25.

[14] ( 13 و 14) روح المعانى، ج 30، ص 25.

[15] تفسير قرطبى، ج 19، ص 193.