دارند، و اينكه مردم در آن روز دو طايفه‌اند، طايفه‌اى كه چهره‌اى شكفته و دلى شاد دارند، و طايفه‌اى ديگر كه چهره‌اى درهم كشيده و دلى نوميد از نجات دارند، و اشاره مى‌كند به اينكه آغاز اين تقسيم از زمان احتضار شروع مى‌شود. و سپس اشاره مى‌كند به اينكه انسان را آزاد و رها نمى‌گذارند، همان خدايى كه او را در آغاز آفريد قادر است بار ديگر او را زنده كند و در اينجا سوره ختم مى‌شود.

[مقصود از نهى: (لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ‌) و مراد از(إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ)]

( لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ‌) ...(ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنا بَيانَهُ ) آنچه از سياق آيات چهارگانه به ضميمه آيات قبل و بعد كه روز قيامت را توصيف مى‌كند بر مى‌آيد، اين است كه اين چهار آيه در بين آيات قبل و بعدش جملات معترضه‌اى است كه با ارائه ادب الهى، رسول خدا 6 را تكلف مى‌كند به اينكه در هنگام گرفتن آنچه به وى وحى مى‌شود رعايت آن ادب را نموده، قبل از آنكه وحى تمام شود آياتى را كه هنوز بطور كامل وحى نشده نخواند، و زبان خود را بخواندن آن حركت ندهد، پس اين آيات در معناى آيه زير است كه مى‌فرمايد:(وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضى‌ إِلَيْكَ وَحْيُهُ)[1].

بنا بر اين، گفتار در آيات مورد بحث به منزله سفارش يك گوينده از ما آدميان است، كه در ضمن سخنى كه با شنونده خود مى‌گوييم، و شنونده بخواهد با يك كلمه و دو كلمه سخن ما را تكميل كند، و قبل از اينكه ما آن را به زبان بياوريم او به زبان بياورد، و ما احساس كنيم كه اين عمل وى نمى‌گذارد به طور كامل سخن ما را بفهمد، سخنش را قطع مى‌كنيم و به وى مى‌گوييم در سخن من عجله مكن، و هيچ مگو تا سخن مرا بهتر بفهمى، بعد از اين تذكر، مجددا به سخن خود ادامه مى‌دهيم.

پس در اين جمله كه فرموده:(لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ) خطاب به رسول خدا 6 است، و دو ضمير به به قرآنى كه به او وحى شده و يا به وحى بر مى‌گردد، و معناى آن اين است كه: زبان خود را به وحى حركت مده، تا به عجله وحى را گرفته باشى، و چيزى را كه هنوز ما نخوانده‌ايم در خواندنش از ما پيشى گرفته باشى. و اين همانطور كه گفتيم آن مضمونى است كه آيه زير آن را مى‌رساند:(وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضى‌ إِلَيْكَ وَحْيُهُ)[2].

(إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ)- كلمه قرآن در اين جمله نام كتاب آسمانى اسلام‌

[1] ( 1 و 2) قبل از آنكه وحى بر تو تمام شود در باره قرآن عجله مكن. سوره طه، آيه 114.

[2] ( 1 و 2) قبل از آنكه وحى بر تو تمام شود در باره قرآن عجله مكن. سوره طه، آيه 114.