و آيه:(وَ لا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى‌) سخن از شفيعان قيامت دارد، و از اينجا معلوم مى‌شود كه اگر ياور ستمكاران به خود را به صيغه جمع انصار آورد، براى اين بود كه گفتيم:

منظور از ظلم مطلق معصيت است، كه افرادى گوناگون دارد.

[ترك انفاق از گناهان كبيره است و چون حق الناس است كفاره و توبه پذير نيست‌]

نكته دومى كه جمله:(وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ) بر آن دلالت دارد اين است كه ظلم مورد بحث در آيه، يعنى ترك انفاق، كفاره نمى‌پذيرد، پس معلوم مى‌شود ترك انفاق از گناهان كبيره است، چون اگر از گناهان صغيره بود كفاره مى‌پذيرفت، و نيز توبه هم نمى‌پذيرد، چون حق الناس است، و مؤيد اين معنا رواياتى است كه فرموده: توبه در حقوق الناس قبول نيست، مگر آنكه حق را به مستحق برگردانند، و نيز شفاعت در قيامت هم شامل آن نمى‌شود، به دليل اينكه در جاى ديگر فرمود: (إِلَّا أَصْحابَ الْيَمِينِ فِي جَنَّاتٍ يَتَساءَلُونَ، عَنِ الْمُجْرِمِينَ، ما سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ؟ قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ، وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ‌) ...(فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعِينَ‌) [1].

نكته سوم اينكه: اين ظلم در هر كس يافت شود يعنى هر كس نافرمانى خدا را بكند و حق فقرا را ندهد چنين كسى مورد رضايت خدا و مصداق‌(إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى‌) نخواهد بود، چون در بحث شفاعت گفتيم كسى كه خدا دين او را نپسندد، در قيامت شفاعت نمى‌كند، از اينجا پاسخ اين سؤال كه چرا فرمود:(ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ) و نفرمود: ابتغاء وجه اللَّه روشن مى‌شود.

نكته چهارم اينكه: امتناع ورزيدن از اصل انفاق بر فقرا، در صورتى كه فقرايى باشند و احتياج به كمك داشته باشند از گناهان كبيره مهلك‌تر است، و خداى تعالى بعضى از اقسام اين خوددارى را شرك به خدا و كفر به آخرت خوانده است، مانند امتناع از دادن زكات، و فرموده:(وَ وَيْلٌ لِلْمُشْرِكِينَ، الَّذِينَ لا يُؤْتُونَ الزَّكاةَ، وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كافِرُونَ)[2]. دليل بر اينكه منظور از اين مشركين مسلمانانى هستند كه زكات نمى‌دادند، و يا به عبارت ديگر صدقه نمى‌دادند، اين است كه سوره مدثر در مكه نازل شده، و زكات به معناى اسلاميش در مكه و در هنگام نزول اين سوره واجب نشده بود.

[1] مگر دست راستى‌ها( اهل نجات و آنان كه نامه اعمالشان به دست راستشان داده مى‌شود) كه در باغها و بهشت‌ها سراغ مجرمين را از يكديگر مى‌گيرند و از مجرمين مى‌پرسند: چه عملى شما را به سوى دوزخ راهى نمود؟ مى‌گويند ما از نمازگزاران نبوديم و به مسكينان طعام نمى‌داديم ... در نتيجه شفاعت شفيعان سودى به حالشان نكرد. سوره مدثر آيه 48

[2] واى بر مشركين همانهايى كه زكات نمى‌دهند و به آخرت كفر مى‌ورزند. سوره فصلت آيه 7