نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 445
حاجت است، و
در نتيجه حكمرانى در نظام تكوين در بين خلق و بر طبق دلخواه هم، تنها حق او است. و
همچنين حكمرانى و تشريع قانون در نظام تشريع و در بندگانش به هر طور كه صلاح بداند
خاص او است، و او ملكى است كه مىتواند در اهل مملكتش حكم براند، و بر اهل مملكت
است كه او را اطاعت كنند.
يكى
ديگر از مقتضيات نزاهتش اين است كه اگر در نظام تشريع براى خلق خود دينى تشريع
مىكند، از اين جهت نيست كه احتياجى به عبادت و اطاعت آنان داشته باشد، و بخواهد
با عبادت آنان نقصى از خود جبران و حاجتى از خود برآورد، چون او قدوس و منزه از هر
نقص و حاجت است.
يكى
ديگر اين است كه اگر دينى براى خلقش تشريع كرد و آن را به وسيله رسولش به اطلاع
خلق رسانيد، و خلق دعوت آن رسول را نپذيرفتند، و در نتيجه خدا را اطاعت و عبادت
نكردند، نقصى بر ساحت مقدسش عارض نمىشود، و بر دامن كبريايىاش گردى نمىنشيند، و
نه چنان است كه خلق او را شكست داده باشند، چون او عزيز است، يعنى مقتدرى است شكست
ناپذير.
و
باز اگر به مقتضاى ملك بودن و قدوس و عزيز بودنش دينى براى بندگانش تشريع مىكند،
ممكن نيست بيهوده و بدون نتيجه تشريع كرده باشد، براى اينكه او حكيم على الاطلاق
است، آنچه مىكند جز به خاطر مصلحتى كه دارد نمىكند، و نيز آنچه اراده مىكند جز
به نفع بندگانش و خيرى كه به خود آنان عايد شود نمىكند، تنها سعادت دنيا و آخرت
آنان را در نظر دارد.
و
كوتاه سخن اينكه: تشريع دين، و انزال كتب آسمانى، و بعث رسولان براى تلاوت آيات آن
كتاب براى مردم، و تزكيه و تعليم خلق، همهاش فضل و منتى است از خدا، و به همين
جهت در آيه بعدى منت آن فضل را بر مردم مىگذارد و مىفرمايد:
[مقصود
از اميين و اشاره به عدم منافات بين امى بودن پيامبر 6 و مبعوث شدنش در اميين، با جهانى بودن دعوت آن جناب]
(هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ ...)
كلمه اميين جمع كلمه امى است، يعنى كسى كه قادر بر خواندن
و نوشتن نيست. و منظور از اين بىسوادان- به طورى كه گفته شده- مردم عرب هستند، كه
در عصر رسول خدا 6 بيشترشان بىسواد بودند، و جز افرادى انگشتشمار قادر بر
خواندن و نوشتن نبودند، و خود رسول خدا 6 هم صرفنظر از رسالتش از همان اكثريت
بود، و لذا فرمود:(هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا
مِنْهُمْ): او كسى است كه در ميان مردمى بىسواد رسولى از جنس خود آنان و براى
همه آنان مبعوث كرد.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 445