نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 402
6 من و
زبير و مقداد را ماموريت داد، و فرمود: راه بيفتيد تا برسيد، به روضه خاخ[1]،
در آنجا به زن مسافر برمىخوريد، نامهاى با او است از او بگيريد و برايم بياوريد.
ما
از مدينه بيرون شديم، و تا روضه رفتيم، در آنجا به آن زن مسافر برخورديم، و گفتيم
نامه را بيرون بياور، گفت: نامهاى با من نيست. گفتيم نامه را بيرون بياور و گرنه
مجبورت مىكنيم لباسهايت را بكنى. او نامه را از لاى گيسوى خويش در آورد.
نامه
را نزد رسول خدا 6 آورديم، ديديم حاطب در نامهاش پارهاى از تصميمات رسول خدا
6 را به جمعى از مشركين گزارش داده. رسول خدا 6 به حاطب فرمود: اين چكارى بود
كه كردى؟
عرضه
داشت: عليه من اقدام فورى مفرما يا رسول اللَّه! من مردى هستم كه با قريش سخت
پيوستگى دارم، ولى از آنان نيستم، و در ميان مهاجرينى كه با تو هستند افرادى هستند
كه در مكه خويشاوندانى مشرك دارند، و به وسيله آنان از مال و اولادى كه در مكه
دارند حمايت مىكنند، من نيز خواستم اين موقعيت را از دست ندهم، و به خويشاوندان
مشركم احسانى كنم تا آنان متقابلا خانوادهام را مورد حمايت قرار دهند، اين نامه
به اين انگيزه نوشته شده، نه اينكه انگيزهاش كفر و يا ارتداد من از دينم باشد.
رسول خدا 6 او را تصديق كرد، و فرمود راست مىگويد.
عمر
گفت: يا رسول اللَّه اجازه بده تا گردنش را بزنم، حضرت فرمود: او در جنگ بدر شركت
داشت، و تو چه مىدانى، شايد خداى تعالى نسبت به اهل بدر عنايت خاصى داشته باشد، و
فرموده باشد: هر چه مىخواهيد بكنيد، كه شما را آمرزيدهام، پس آيه شريفه(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَ عَدُوَّكُمْ أَوْلِياءَ
تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ) نازل شد[2].
[نقد
و رد روايتى كه در آن آمده است: شايد خداوند به شركت كنندگان در جنگ بدر گفته باشد
هر چه مىخواهيد بكنيد ...!]
مؤلف:
اين معنا در تعدادى از روايات از چند نفر از صحابه مانند انس، جابر، عمر، ابن
عباس، و جمعى از تابعين از قبيل حسن، و غيره آمده. ليكن از نظر متن خالى از اشكال
نيست.
براى
اينكه اولا از ظاهر آن- بلكه صريح آن- برمىآيد كه حاطب ابن ابى بلتعه به خاطر
عملى كه كرده بود مستحق اعدام و يا كيفرى ديگر كمتر از اعدام بوده، و تنها به خاطر
شركتش در جنگ بدر مجازات نشده، چون بدريها در برابر هيچ گناهى مجازات نمىشوند،
براى اينكه بر حسب اين روايت رسول خدا 6 به عمر فرمود: او در جنگ بدر شركت
داشته . و در روايت حسن آمده كه فرمود: اينها اهل بدرند از اهل بدر حذر