اگر وعده‌اى به او داد خلف وعده نمى‌كند[1].

و اين معنا بر بعضى از مفسرين‌[2] مخفى مانده و اطلاق اخوت در آيه را در باره مؤمنين، اطلاقى مجازى و از باب استعاره گرفته و گفته‌اند: شركت دو نفر در داشتن ايمان، شبيه است به شركت آن دو در اصل تولد، براى اينكه هم تولد، اصلى است براى بقاء، چون منشا حيات است، و هم ايمان منشاى است براى بقاء ابدى در بهشت. بعضى‌[3] هم گفته‌اند: اين اخوت از باب تشبيه بليغ است، از اين حيث كه مؤمنين همه به يك ريشه منسوبند آن هم ايمان است، كه باعث بقاء ابدى است.

بحث روايتى [رواياتى در ذيل آيه:(لا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ) و(لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ)]

در مجمع البيان در ذيل آيه‌(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا) مى‌گويد: زراره از امام باقر (ع) روايت كرده كه فرمود: هنوز هيچ شمشيرى در اسلام كشيده نشده، و هيچ صف نمازى وصف جنگى بر پا نشده بود، و هيچ اذانى به صداى بلند گفته نشده بود، و هيچ خطاب (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا) نازل نشده بود كه افراد قبيله اوس و خزرج مسلمان شدند[4].

مؤلف: و از ابن عباس هم روايت شده كه گفته است: هيچ خطابى به‌(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا) در مكه نازل نشد، هم چنان كه هيچ خطابى به‌(يا أَيُّهَا النَّاسُ) در مدينه نازل نشد[5]- تا آخر حديث- ولى بعضى‌[6] در باره ذيل اين حديث ترديد كرده‌اند. در اين ميان روايات ديگرى در الدر المنثور[7] و تفسير قمى‌[8] در سبب نزول آيه‌(لا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ) نقل شده، كه با مضمون آيه آن طور كه بايد مطابقت ندارد، و ما متعرض آنها نشديم، اگر كسى خواسته باشد مى‌تواند به اين دو تفسير مراجعه كند.

و در الدر المنثور است كه احمد، بخارى، مسلم، ابو يعلى و بغوى- در كتاب معجم‌

[1] اصول كافى، ج 2، ص 166، ح 3.

[2] روح المعانى، ج 26، ص 151.

[3] روح المعانى، ج 26، ص 151.

[4] مجمع البيان، ج 9، ص 130.

[5] ( 5 و 6) روح المعانى، ج 26، ص 131.

[6] ( 5 و 6) روح المعانى، ج 26، ص 131.

[7] الدر المنثور، ج 6، ص 83.

[8] تفسير قمى، ج 2، ص 318.