كه گفتيم نبايد به خبر فساق عمل كند. در آنجا گفتيم اگر عمل كند گرفتار جهالت و بناى عمل بر اساس جهالت شده است، اطاعت كردنش از شما هم همين محذور را دارد.

مضمون اين آيه روشن كردن مؤمنين است به اينكه خداى سبحان ايشان را به جاده رشد انداخته، و به همين جهت است كه ايمان را محبوبشان كرده و در دلهايشان زينت داده، و كفر و فسوق و عصيان را از نظرشان انداخته، پس بايد كه از اين معنا غفلت نكنند كه رسول خدا 6 را دارند. كسى را دارند كه مؤيد از ناحيه خداست. كسى را دارند كه از ناحيه پروردگارش بينه‌اى دارد كه هرگز جز به راه رشد نمى‌برد، و به سوى چاه و گمراهى نمى‌كشاند، پس بايد او را اطاعت كنند، و هر چه او اراده مى‌كند اراده كنند، و هر چه او اختيار مى‌كند اختيار كنند، و اصرار نورزند كه آن جناب ايشان را در آراء و اهوائشان اطاعت كند، چون اگر او ايشان را در بسيارى از امور اطاعت كند، هلاك مى‌شوند، و به تعب مى‌افتند.

پس جمله‌(وَ اعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ) عطف است بر جمله‌(فَتَبَيَّنُوا) ى در آيه قبل، و اگر در جمله مورد بحث خبر را بر مبتدا مقدم داشته، و به جاى اينكه بفرمايد ان رسول اللَّه فيكم فرموده‌(أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ) براى اين بوده كه انحصار را برساند و بفهماند اين تنها شماييد كه چنين نعمتى در اختيار داريد. و نيز به لازمه اين انحصار هم اشاره كرده باشد، و بفهماند لازمه اينكه رسول خدا 6 تنها در اختيار شما است، اين است كه شما هم به رشد او چنگ بزنيد، و از گمراهى اجتناب بكنيد، و در امور به او مراجعه نموده، اطاعتش كنيد، و دنبال راهش حركت كنيد، نه اينكه دنباله هواهاى نفسانى خود را گرفته، توقع داشته باشيد كه آن جناب هم تابع هواهاى شما شود.

پس معناى جمله اين شد كه: فراموش مكنيد كه رسول خدا تنها در بين شما است- و اين كنايه است از اينكه واجب است در امور خود به او مراجعه كنند و (با ساير اقوامى كه از چنين نعمتى برخوردار نيستند فرق داشته باشند) در هر پيشامدى كه با آن مواجه مى‌شوند طبق نظريه آن جناب رفتار نموده هر چه او دستور مى‌دهد عمل كنند، بدون اينكه كمترين دخالتى به هواى نفس خود دهند.

[لزوم پيروى از رسول اللَّه 6 و وجه و سبب اينكه آن جناب نبايد از ديگران اطاعت كند]

(لَوْ يُطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ)- يعنى اگر رسول خدا در بسيارى از امور به دلخواه شما رفتار كند به زحمت مى‌افتيد و هلاك مى‌شويد. و اين جمله تقريبا به منزله جواب از سؤالى است تقديرى، گويا كسى پرسيده: به چه دليل در امور و حوادث به آن جناب مراجعه كنيم و او به ما مراجعه نكند، و به دلخواه ما رفتار ننمايد؟ در پاسخ فرموده براى اينكه اگر به‌