[مقصود از بندگان خاص‌(الَّذِينَ اصْطَفَيْنا) كه خداوند كتاب را به ايشان به ارث رساند]

مفسرين در اينكه منظور از اين بندگان خاص چه كسانى هستند اختلاف كرده‌اند، بعضى‌[1] گفته‌اند: انبيا هستند . بعضى‌[2] ديگر گفته‌اند: بنى اسرائيلند، كه جزو مشمولين آيه‌(إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‌ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمِينَ)[3] هستند .

و بعضى‌[4] ديگر گفته‌اند: امت محمد 6 هستند كه قرآن را از پيغمبر خود ارث برده، و نيز به سوى او بازگشت مى‌كنند، و علمايشان بدون واسطه و بقيه امت به واسطه علما از قرآن بهره‌مند مى‌شوند . و بعضى‌[5] ديگر گفته‌اند: تنها علماى امت محمد 6 هستند .

بعضى‌[6] ديگر- كه روايات بسيار زيادى از امام باقر و صادق (ع) بر طبق گفته آنان هست- گفته‌اند: مراد از اين كسان كه اصطفاء شده‌اند، ذريه رسول خدا 6 از اولاد فاطمه (ع) هستند، كه جزو آل ابراهيم و مشمول آيه‌(إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‌ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمِينَ) نيز هستند. و رسول خدا 6 هم تصريح فرموده، به اينكه: آنان عالم به قرآن هستند، و نظر ايشان در باره قرآن صائب است.

و در روايت انى تارك فيكم الثقلين كتاب اللَّه و عترتى اهل بيتى لن يفترقا حتى يردا على الحوض [7]- كه متواتر و مورد اتفاق دو طايفه شيعه و سنى است- فرموده: آنان ملازم قرآنند.

پس بنا بر اين، معناى آيه چنين مى‌شود: بعد از آنكه ما قرآن را به تو وحى كرديم- چون كلمه ثم معناى تاخير رتبه را افاده مى‌كند- آن را به ذريه تو ارث داديم، البته آن ذريه‌ات كه ما اصطفايشان كرديم، و از بين همه بندگان آنان را در همان روزى كه آل ابراهيم را برمى‌گزيديم انتخاب كرديم، و اضافه شدن كلمه عباد به كلمه نا كه نون عظمت است اضافه تشريفى است، و مى‌خواهد به شرافت ذريه اشاره كند.

[1] ( 1 و 2) مجمع البيان، ج 8، ص 408.

[2] ( 1 و 2) مجمع البيان، ج 8، ص 408.

[3] خدا آدم و نوح و آل ابراهيم و آل عمران را از بين همه عالميان برگزيده است. سوره آل عمران، آيه 33.

[4] ( 4 و 5 و 6) مجمع البيان، ج 8، ص 408. منهج الصادقين، ج 7، ص 448.

[5] ( 4 و 5 و 6) مجمع البيان، ج 8، ص 408. منهج الصادقين، ج 7، ص 448.

[6] ( 4 و 5 و 6) مجمع البيان، ج 8، ص 408. منهج الصادقين، ج 7، ص 448.

[7] من دو چيز گرانبها در پيش شما مى‌گذارم و مى‌روم، يكى كتاب خدا و ديگرى عترتم و اهل بيتم و از هم جدا نمى‌شوند تا در كنار حوض مرا ديدار كنند. سفينة البحار، ج 1، ص 132. و المراجعات، ص 41.