دوم اينكه، درخواست آمرزش را قبل از درخواست بهشت كرده‌اند و اين معنا يعنى ذكر آمرزش قبل از ذكر بهشت در كلام خداى تعالى هر جا كه با هم آمده‌اند مكرر آمده. و همين هم با عقل موافق است، براى اينكه به دست آمدن استعداد براى درك هر نعمتى، با زوال موانع تامين مى‌شود، يعنى اول بايد موانع برطرف گردد، بعد نعمت به دست آيد.

[توضيحى در مورد عدم منافات در خواست مغفرت و بهشت براى تائبين و مؤمنين، با اينكه بر خدا واجبست تائبين و مؤمنين را ببخشد و مؤمنان را داخل بهشت كند]

بعضى‌[1] از مفسرين گفته‌اند: جمله‌(فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا ...) دلالت دارد بر اينكه برداشتن و اسقاط عقاب بعد از توبه، تفضلى است از خداى تعالى، چون اگر واجب بود ديگر احتياج نداشت ملائكه درخواست آن را بكنند، بلكه خود خداى تعالى عقاب تائبين را اسقاط مى‌كرد.

ليكن اين استدلال صحيح نيست، براى اينكه واجب بودن اسقاط عقاب تائبين يا صدور هر كار ديگر از خداى تعالى منافاتى با صحت درخواست آن ندارد، به شهادت كلام خود ملائكه، كه بعد از استغفار گفته‌اند:(رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ)[2]، چون مى‌بينيم با اعترافشان به اينكه خدا وعده جنات عدن داده و با اينكه ملائكه مى‌دانند كه خدا خلف وعده نمى‌كند، با اين حال درخواست كرده‌اند كه مؤمنين را داخل آن جنات بفرمايد.

و از اين آيه صريحتر آيه:(رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى‌ رُسُلِكَ وَ لا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ)[3] مى‌باشد كه حكايت دعاى خود مؤمنين است.

و قبول توبه از چيزهايى است كه خداى تعالى بر خود واجب كرده و آن را حق توبه كنندگان دانسته و فرموده:(إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَرِيبٍ فَأُولئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ)[4] بنا بر اين طلب هر حقى كه خدا بر خود واجب كرده، از قبيل درخواست مغفرت گناه توبه كننده (و درخواست طلب روزى، و يا استجابت دعا و امثال آن) در حقيقت مراجعه به خداست براى اينكه وعده خود را انجاز كند، و نيز اظهار اشتياق براى رسيدن به رستگارى به سبب كرامت اوست.

[1] مجمع البيان، ج 8، ص 515.

[2] پروردگارا در آن جنات عدنى كه به ايشان وعده داده‌اى داخلشان كن.

[3] پروردگارا و آنچه كه به وسيله فرستادگانت به ما وعده داده‌اى، به ما بده و ما را در قيامت خوار مگردان كه تو خلف وعده نمى‌كنى. سوره عمران، آيه 194.

[4] جز اين نيست كه قبول توبه كسانى كه عمل زشت مى‌كنند و بلافاصله توبه مى‌كنند، بر خدا واجب و حق توبه كنندگان است و ايشان( مطمئن باشند كه) خدا از گناهانشان در مى‌گذرد. سوره نساء، آيه 17.