مى‌گيرد تا مردم را از راه خدا گمراه كند. به او بگو سرگرم كفر خود باش و به اين بهره اندك دلخوش باش كه تو از اهل آتشى (8).

آيا كسى كه در اوقات شب در حال سجده و ايستاده به عبادت مشغول است و از آخرت مى‌ترسد و اميدوار رحمت پروردگار خويش است مانند از خدا بى‌خبران است؟ بگو آيا آنها كه مى‌دانند و آنها كه نمى‌دانند يكسانند؟ هرگز ولى تنها كسانى متذكر مى‌شوند كه داراى خرد باشند (9).

بگو اى بندگان من كه ايمان آورده و از پروردگارتان مى‌ترسيد آنهايى كه در اين دنيا نيكى مى‌كنند پاداشى نيك دارند و زمين خدا هم گشاده است كسانى كه خويشتن‌دار باشند اجرشان را بدون حساب و به طور كامل درخواهند يافت (10).

بيان آيات [محتواى كلى سوره مباركه زمر و زمينه نزول آن‌]

از خلال آيات اين سوره برمى‌آيد كه مشركين معاصر رسول خدا 6 از آن جناب درخواست كرده‌اند كه از دعوتش به سوى توحيد و از تعرض به خدايان ايشان صرف نظر كند، و گر نه نفرين خدايان گريبانش را خواهد گرفت. در پاسخ آنان اين سوره كه به وجهى قرين سوره ص است، نازل شده و به آن جناب تاكيد كرده كه دين خود را خالص براى خداى سبحان كند، و اعتنايى به خدايان مشركين نكند، و علاوه بر آن به مشركين اعلام نمايد كه مامور به توحيد و اخلاص دين است، توحيد و اخلاصى كه آيات و ادله وحى و عقل همه بر آن تواتر دارند. و لذا مى‌بينيم خداى سبحان در خلال سوره چند نوبت كلام را متوجه اين مساله مى‌سازد، مثلا در آغاز سوره مى‌فرمايد:(فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصاً لَهُ الدِّينَ) و باز در آيه بعدى مى‌فرمايد:(أَلا لِلَّهِ الدِّينُ الْخالِصُ) سپس در وسط سوره دوباره به اين مساله بر مى‌گردد و مى‌فرمايد:(قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصاً لَهُ الدِّينَ) و باز در آيه 14 مى‌فرمايد:

(قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصاً لَهُ دِينِي) و در آيه 15 مى‌فرمايد:(فَاعْبُدُوا ما شِئْتُمْ مِنْ دُونِهِ).

آن گاه در آيه 30 اعلام مى‌دارد كه:(إِنَّكَ مَيِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَيِّتُونَ ...) و در آيه 36 مى‌پرسد:(أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ وَ يُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِنْ دُونِهِ) و در آيه 39 تهديد مى‌كند به اينكه:(قُلْ يا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلى‌ مَكانَتِكُمْ إِنِّي عامِلٌ) و در آيه 64 مى‌فرمايد:(قُلْ أَ فَغَيْرَ اللَّهِ تَأْمُرُونِّي أَعْبُدُ أَيُّهَا الْجاهِلُونَ) و همچنين اشارات ديگرى كه همه دلالت بر اين دارد كه مشركين از آن جناب خواسته بودند دست از دعوت به توحيد بردارد.

آن گاه به استدلال بر يكتايى خدا در ربوبيت و الوهيت پرداخته، هم از طريق وحى و