نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 191
كندن كفش را متفرع بر جمله(إِنِّي أَنَا رَبُّكَ) كرده دليل بر اين است
كه تقديس و احترام وادى به خاطر اين بوده كه حظيره قرب به خدا، و محل حضور و
مناجات به درگاه او است پس برگشت معنا به مثل اين مىشود كه بگوييم: به موسى ندا
شد اين منم پروردگارت و اينك تو در محضر منى، و وادى طوى به همين جهت تقديس يافته
پس شرط ادب به جاى آور و كفشت را بكن.
و به همين ملاك هر مكان و زمان مقدسى تقدس مىيابد، مانند كعبه مشرفه
و مسجد الحرام، و ساير مساجد و مشاهد محترمه در اسلام، و نيز مانند اعياد و ايام
متبركهاى كه قداست را از راه انتساب واقعهاى شريف كه در آن واقع شده، يا عبادتى
كه در آن انجام شده كسب نموده، و گر نه بين اجزاى مكان و زمان تفاوتى نيست.
[توضيحى در مورد تكلم خدا با موسى]
موسى وقتى نداى(يا مُوسى إِنِّي
أَنَا رَبُّكَ) را شنيد از آن به طور يقين فهميد كه
صاحب ندا پروردگار او، و كلام، كلام او است، چون كلام مذكور وحيى از خدا بود به
او، كه خود خداى تعالى تصريح كرده بر اينكه خدا با احدى جز به وحى، و يا از وراى
حجاب، و يا به ارسال رسول تكلم نمىكند، هر چه بخواهد به اذن خود وحى مىكند، و
فرموده(وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا
وَحْياً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ ما
يَشاءُ)[1] كه از آن فهميده مىشود كه ميان خدا و كسى كه خدا با او تكلم مىكند
در صورتى كه به وسيله رسول و يا حجاب نباشد، و تنها به وسيله وحى صورت گيرد، هيچ
واسطهاى نيست، و وقتى هيچ واسطهاى نبود شخص مورد وحى كسى را جز خدا همكلام خود
نمىيابد، و در وهمش خطور نمىكند، و غير كلام او كلامى نمىشنود، زيرا اگر احتمال
دهد متكلم غير خدا باشد، و يا كلام كلام غير او باشد، ديگر(كَلَّمَ اللَّهُ مُوسى تَكْلِيماً) به طورى كه واسطهاى
نباشد، صادق نمىشود.
و اين حال، حال هر نبى و پيغمبر است، در اولين وحيى كه به او مىشود،
و نبوت و رسالت او را به او اعلام مىدارد، هيچ شرك و ريبى نمىكند، در اينكه صاحب
اين وحى خداى سبحان است، و در درك اين معنا هيچ احتياجى به اعمال نظر، يا درخواست
دليل، يا اقامه حجتى نيست، زيرا اگر محتاج به يكى از آنها شود باز هم يقين پيدا
نمىكند كه راستى پيغمبر شده است، چون ممكن است اطمينانى كه به دست آورده اثر و
خاصيت دليل، و
[1] هيچ بشرى را خداوند طرف صحبت و كلام خود قرار نمىدهد، مگر
يا از وحى، يا از پشت پرده، يا با فرستادن رسولى پس وحى مىشود به او به اذن
خداوند آنچه بخواهد. سوره شورى، آيه 51.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 191