نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 140
دنيايى خود مىگردند، تا مرگشان و يا عذاب
خدا به طور ناگهانى بيايد و حقيقت بر ايشان مكشوف شود كه نتوانند از آن بهرهمند
شوند، و اين دسته همان احد الفريقين در آيه(أَيُّ الْفَرِيقَيْنِ خَيْرٌ مَقاماً ...)
هستند.
در اين آيه حال آن فريق ديگر را بيان مىكند، و آن فريق مؤمنيناند،
كه خداى تعالى راه يافتگان ايشان را مدد مىفرمايد، و هدايتى بر هدايتشان
مىافزايد، و در نتيجه موفق به اعمال باقيات صالحات مىگردند، كه بهتر است از نظر
اجر، و بهتر است از نظر مسكن، زيرا مسكنى كه بدان منتقل مىشوند بهشت است، كه
نعيمش دائمى است، پس آنچه از سرمايه كه نزد مؤمنين است كه همان نعيم مقيم باشد
بهتر است از آنچه كه نزد كافران از زخارف گول زننده فانى است.
جمله(عِنْدَ رَبِّكَ) اشاره به اين است كه حكم به بهترى اين از آن، حكم الهى است، كه هيچ
خطا و غلط و اشتباه در آن راه ندارد.
[استدلالى ديگر از كفار، مشابه استدلال پيشين كه مال و فرزند دار
شدن را نتيجه كفر پنداشتهاند و جواب خداى تعالى به آنان]
و اين دو آيه- به طورى كه ملاحظه مىفرماييد- جواب دومى است از حجت
كفار، كه گفتند:(أَيُّ الْفَرِيقَيْنِ خَيْرٌ مَقاماً وَ أَحْسَنُ
نَدِيًّا).
همانطور كه از سياق آيات چهارگانه قبلى به دست مىآيد كه حجت فاسد
مذكور، كلام بعضى از مشركين كه قرآن را مىشنيدند بوده، و آن سخنان كه گفتهاند
براى كوبيدن كلمه حق، و گمراه كردن و تحقير مؤمنين بوده، همچنين سياق اين آيات
چهارگانه كه با كلمه تعجب آغاز شده و مشتمل بر كلامى شبيه به كلام سابق كفار و
جوابى نظير جواب در آن آيات است، اين معنا را به دست مىدهد كه بعضى از كسانى كه
به رسول خدا 6 ايمان آوردند، و يا در معرض اين كار بودهاند، بعد از شنيدن كلام
كفار متمايل بدان شده و ملحق به كفار شدند، و گفتند: (لَأُوتَيَنَّ مالًا وَ وَلَداً)- حتما در دنيا با پيروى كيش
بتپرستى صاحب مال و اولاد مىشوم چون مثل اينكه در ايمان به خدا نحوستى، و
در شرك ميمنتى است، لذا خداى تعالى در رد آنان فرمود:(أَطَّلَعَ الْغَيْبَ ...).
و اما اينكه بيشتر مفسرين به خاطر رواياتى كه در سبب نزول آيه وارد
شده است گفتهاند:
آيه كلام يكى از متعصبين در شرك است، كه از قريش بود، و با
اين گفتار خود خطاب به خباب بن ارت كرد، چون خباب از او طلبى داشته، طلب خود را
مطالبه كرده، او در پاسخ گفته: در بهشت مال و فرزند بسيارى دارا خواهم شد و قرض
خود را خواهم داد ، كلامى است كه با سياق آيات سازگارى ندارد، چون همه
مىدانيم كه مشركين معتقد به معاد نبودند،
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 140