(أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ)[1] به كار رفته، و در آيه‌(وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَيْثُ نَشاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ)[2]. ميان ارث دادن و اجر جمع شده است.

بحث روايتى [ (چند روايت در مورد اينكه مراد از(مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا) ائمه : هستند و ...)]

در مجمع البيان در ذيل آيه‌(وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا ...) از على بن الحسين (ع) روايت آورده كه فرمود: مقصود از آنان ماييم‌[3].

مؤلف: مناقب ابن شهر آشوب‌[4] از آن جناب نظير روايت گذشته را آورده، و با تفسيرى كه ما براى اين آيه كرديم معناى روايت روشن گرديد، چون مراد از آن اهل هدايت و اجتباء از غير انبياء است هر چند كه انبياء (ع) هم اهل هدايت و اجتباء هستند، و ليكن اينطور نيست كه غير انبياء كسى اهل اجتباء و هدايت نباشد، به دليل اينكه قرآن كريم صريحا مريم را اهل اجتباء دانسته، با اينكه آن جناب پيغمبر نبوده.

در تفسير روح المعانى گفته است: بعضى از اماميه از على بن الحسين (رضى اللَّه عنهما) روايت كرده‌اند كه فرموده: منظور از اين آيه ماييم، ولى اين سخن خلاف ظاهر آيه است، علاوه بر اين حال روايات اماميه هم بر كسى از ارباب تميز پوشيده نيست‌[5]. اين بود كلام روح المعانى، و خطاء اين گفتار از آنچه گذشت معلوم است، و علت اشتباه وى اين است كه جمله‌(وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا) را عطف بر جمله‌(مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ) كرده و جمله‌(مِنَ النَّبِيِّينَ) را بيان براى جمله‌(أُولئِكَ الَّذِينَ ...) گرفته است، در نتيجه‌(أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ) را منحصر به نبيين كرده، آن گاه ناچار شده بگويد كه آيه شريفه غير انبياء را شامل نمى‌شود، با اينكه خود او مى‌داند كه خداى تعالى در زمره همان منعم عليهم مريم را نام برده، با اينكه آن جناب پيغمبر نبوده.

و در الدر المنثور است كه احمد، ابن منذر، ابن ابى حاتم، ابن حبان، حاكم (وى‌

[1] همانا زمين را بندگان صالح من ارث مى‌برند. سوره انبياء، آيه 105.

[2] حمد آن خدايى را كه به وعده خود در حق ما وفا كرد، و زمين را به ارث به ما داد، تا از بهشت هر جا را كه بخواهيم منزل بگيريم، و چه نيكو است، اجر اهل عمل. سوره زمر، آيه 74.

[3] مجمع البيان، ج 6، ص 519.

[4] مناقب، ج 4، ص 129.

[5] روح المعانى، ج 16، ص 108.