و آنچه كه دقت در تقسيم‌بندى طبيعى كلام عرب به فصول و قطعه‌هاى جداى از هم، و مخصوصا در كلمات مسجع آن، و نيز آنچه كه تدبر در روايات وارده از رسول خدا 6 و اهل بيتش در خصوص عدد آيات وارد شده اقتضاء مى‌كند، اين است كه يك آيه از قرآن كريم يك قطعه از كلام خداست كه حقش اين است كه بر آن يك قطعه اعتماد و تكيه نموده و در تلاوت آن را، از قبل و بعدش جدا كرد.

و اين قطعات به اختلاف سياقها و مخصوصا در سياقهاى مسجع مختلف مى‌شود، چه بسا يك كلمه به تنهايى به خاطر سجع آخرش يك آيه به حساب آيد، مانند كلمه: مدهامتان- دو برگ سبز [1] و چه بسا آيه دو كلمه يا بيشتر باشد، خواه كلام تام باشد يا ناقص، مانند(الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ الْإِنْسانَ عَلَّمَهُ الْبَيانَ)[2] و مانند(الْحَاقَّةُ مَا الْحَاقَّةُ وَ ما أَدْراكَ مَا الْحَاقَّةُ)[3] و چه بسا كه يك آيه بسيار طولانى باشد، مانند آيه پيرامون قرض دادن و گرفتن كه آيه 282 از سوره بقره است.

[عدد سوره‌ها و آيات قرآن كريم‌]

فصل دوم، پيرامون عدد سوره‌ها و آيات قرآن كريم: تعداد سوره‌هاى قرآن، صد و چهارده عدد است، و بر همين عدد، قرآنهاى موجود در ميان مسلمين تدوين شده و اين قرآنها مطابق قرآنى است كه عثمان جمع‌آورى نموده، و ما قبلا از ائمه معصومين (سلام اللَّه عليهم اجمعين) نقل كرديم كه فرمودند: سوره برائت سوره‌اى مستقل نيست، بلكه متمم سوره انفال است، و همچنين‌(وَ الضُّحى‌) و(أَ لَمْ نَشْرَحْ) يك سوره و فيل و ايلاف يك سوره هستند.

و پيرامون تعداد آيه‌هاى قرآن بايد گفت: در اين خصوص نص متواترى نرسيده كه يك يك آيه‌ها را معرفى كند، و هر يك را از ديگرى متمايز سازد. روايات محدودى هم كه رسيده به خاطر خبر واحد بودن قابل اعتماد نيستند، و روشن‌ترين علت بر نبودن دليل معتبر، اختلاف اهل مكه، مدينه، شام، بصره و كوفه است، كه در باره تعداد آيات اعداد متفاوتى ارائه كرده‌اند.

بعضى‌[4] گفته‌اند: عدد آن شش هزار آيه است، بعضى‌[5] ديگر گفته‌اند: شش هزار و دويست و چهار آيه است، يكى‌[6] گفته شش هزار و دويست و چهارده آيه، و يكى‌[7] ديگر گفته‌

[1] سوره الرحمن، آيه 64.

[2] سوره الرحمن آيات 1- 4.

[3] سوره الحاقه، آيات 1- 3.

[4] ( 4 و 5 و 6 و 7) الاتقان سيوطى، ج 1، ص 67.

[5] ( 4 و 5 و 6 و 7) الاتقان سيوطى، ج 1، ص 67.

[6] ( 4 و 5 و 6 و 7) الاتقان سيوطى، ج 1، ص 67.

[7] ( 4 و 5 و 6 و 7) الاتقان سيوطى، ج 1، ص 67.