نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 13 صفحه : 182
مفسرين[1]
در اينكه آيه مورد بحث به چه وجهى متصل به آيه قبلى است گفتهاند: كه اين آيه
موعظهاى است كه همان مشركين را بعد از بيان توحيد و معاد از عذاب خدا انذار
مىكند، و از حوادث قبل از روز بعث پارهاى را كه دليل بر عظمت خداى سبحان است
خاطر نشان مىسازد، تا مؤيد مطالب قبل باشد.
[سنت الهى در اقوام گذشته: دعوت به حق، به سعادت رساندن مؤمنان و
هلاكت يا عذاب شديد منكران و طاغيان]
ولى ظاهرا اين آيه معطوف و مربوط به جلوتر از آيات مورد بحث است،
يعنى آيه شانزدهم كه مىفرمود:(وَ إِذا أَرَدْنا
أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنا مُتْرَفِيها ...)
چون آيات اين سوره همواره بعضى به بعضى نظر داشته و عطف مىشود، و غرض عمومى از
سراپاى اين سوره، بيان سنتى است كه خداى تعالى در اقوام و ملل داشته كه نخست ايشان
را به سوى حق دعوت مىكرده، آن گاه يك عده را كه پذيراى دعوتش گشته و اطاعت
كردهاند سعادتمند، و ديگران را كه از در استكبار مخالفت و طغيان نمودند عقوبت
مىنموده است، و بنا بر اين مراد از هلاك در اين آيه همان تدمير به عذاب استيصال
در آن آيه است چنانچه از ابى مسلم مفسر هم نقل شده و مراد از عذاب شديد عذاب
آسانتر است از قبيل عذاب قحطى يا گرانى كه باعث جلاى وطن و يا خرابى عمارتهاى آن
قريه شده، و يا بلاها و محنتهاى ديگر است.
در نتيجه آيه شريفه به اين معنا اشاره دارد كه قريههاى نامبرده به
زودى يكى پس از ديگرى به خاطر فساد اهلش و فسق فاسقانش ويران مىگردد، و اين خود
بنا به اشارهاى كه در ذيل آيه دارد به قضاى خداى سبحان است.
با اين بيان وجه اتصال آيه بعدى(وَ ما مَنَعَنا ...) به اين آيه روشن مىشود و معنا چنين
مىشود كه: اين مردم نيز مانند اهل همان قريهها مستعد براى فساد و آماده
تكذيب آيات خدا هستند، آياتى كه به دنبال تكذيبش هلاك و نابودى در پى دارد، چيزى
كه هست اگر از آن قسم آيات خود را كه بر آن اقوام فرستاديم و به خاطر تكذيبشان
هلاكشان كرديم به اين مردم هم بفرستيم همان اهلاك و تدمير كه بر سر آنها آمد و
منقرضشان كرد بر سر اينان نيز آمده و اينان را به آنان ملحق خواهد كرد، آن وقت
بساط دنيا برچيده خواهد شد و چون نمىخواهيم برچينيم لذا تا مدتى مهلتشان داديم،
ولى سرانجام اينان را نيز گرفتار مىكنيم، و چنين نيست كه اينان استثناء
شوند و اين همان معنايى است كه آيه(وَ
لِكُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ)[2] و آيات بعد از آن، بدان اشاره مىكند.