ندارم، پس هيچيك از ملامتهايى كه به خاطر شرك ورزيدنتان متوجه شما مى‌شود به من نمى‌چسبد، زيرا اختيارتان به دست خودتان بود.

(ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ)- يعنى امروز من فريادرس شما نيستم، و شما هم فريادرس من نيستيد، من نمى‌توانم شما را نجات دهم شما هم نمى‌توانيد مرا نجات دهيد، نه من شفيع شما هستم و نه شما شفيع من هستيد.

(إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ)- يعنى من از اينكه شما در دنيا مرا شريك خداوند گرفتيد بيزارى مى‌جويم. و مراد از شريك گرفتن شريك در پرستش نبوده بلكه مراد شرك در اطاعت است، هم چنان كه از خطابى كه خداى تعالى به اهل محشر كرده و فرموده‌(أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَنِي آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ)[1] نيز استفاده مى‌شود.

[بيزارى جستن شيطان و هر متبوع ديگرى از پيروان خود، در روز قيامت‌]

و اين بيزارى جستن شيطان از شرك ورزيدن پيروان خود، مخصوص به شيطان نيست، بلكه خداى تعالى آن را از هر متبوع باطلى نسبت به تابع خود حكايت نموده كه در روز قيامت اظهار مى‌دارند كه شرك ورزيدن شما جز يك وهم سرابى بيش نبوده و ما در اين بين تقصيرى نداريم، از آن جمله فرموده:(وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكِكُمْ)[2].

و نيز فرموده:(وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا)[3].

و نيز فرموده:(قالَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ رَبَّنا هؤُلاءِ الَّذِينَ أَغْوَيْنا أَغْوَيْناهُمْ كَما غَوَيْنا تَبَرَّأْنا إِلَيْكَ ما كانُوا إِيَّانا يَعْبُدُونَ وَ قِيلَ ادْعُوا شُرَكاءَكُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ يَسْتَجِيبُوا لَهُمْ)[4].

(إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ)- به طورى كه از ظاهر كلام بر مى‌آيد، اين جمله تتمه كلام ابليس است كه عذاب اليم را براى آنان مسجل مى‌كند و مى‌گويد چون شما

[1] اى فرزندان آدم! مگر با شما پيمان نبستم كه شيطان را بندگى نكنيد كه او دشمن آشكار شما است. سوره يس، آيه 60.

[2]( در) روز قيامت به شرك شما كفر مى‌ورزند و از آن بيزارى مى‌جويند. سوره فاطر، آيه 14.

[3] كسانى كه پيروى مى‌كردند، مى‌گويند: خدايا اگر ما را برگردانى، از آن متبوعين خود بيزارى مى‌جوييم، همانطور كه آنها امروز از ما بيزارى جستند. سوره بقره، آيه 167.

[4] كسانى كه گفتار خدا در باره( عذاب) آنها محقق و حتمى شده مى‌گويند: پروردگارا! اينها كسانى هستند كه ما گمراهشان كرديم، همانگونه كه ما خودمان گمراه بوديم آنها را نيز گمراه كرديم، و اينك از آنها به سوى تو بيزارى مى‌جوييم و به آنها گفته مى‌شود آنان را كه شريك خدا گرفتيد بخوانيد. آنها نيز مى‌خوانند اما جوابى دريافت نمى‌كنند. سوره قصص، آيه 63 و 64.