نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 373
نيست، و آن اين است
كه گفتهاند: آيه شريفه سياقش رد مشركين از قريش است كه مىپنداشتند بشر صلاحيت
رسالت را ندارد، و اگر رسالتى باشد بايد ملائكه حامل آن شود، پس آيه در مقام رد
اين پندار است، و مىفرمايد كه سنت الهى بر طبق حكمت جريان يافته و حكمت اقتضاء
مىكند كه فرستاده بر بشر از جنس خود بشر باشد، منتهى تنها فرقى كه لازم است ميان
او و مردم باشد اين است كه معارف و اوامر و نواهى به وى وحى شود.
وجه اينكه
گفتيم اين سخن صحيح نيست اين است كه اين حرف با سياق آيه انطباق ندارد، و قبلا هم
از خصوص مشركين قريش چنين پندارى نقل نشده بود، و حتى بصورت پيشنهاد و اقتراح
فرستادن ملائكه هم نيامده بود تا بگوييم آيه ناظر به آن است.
تنها سخنى كه
قبلا از مشركين نقل شده بود آنهم از مطلق مشركين نه مشركين قريش همان جمله(لَوْ شاءَ اللَّهُ ما عَبَدْنا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ ...) بود كه
گفتيم سياقش اثبات استحاله نبوت است و در آن صحبتى از رسالت ملائكه نشده بود.
بعضى[1] ديگر از مفسرين به اين آيه استدلال
كردهاند بر اينكه: خداى سبحان بچه و زن را رسول قرار نداده، آن وقت به نبوت عيسى
(ع) در گهواره بخود اشكال كرده، و پاسخ داده به اينكه: نبوت اعم از رسالت است و
آنچه عيسى بن مريم (ع) داشت به شهادت قرآن كريم نبوت بود نه رسالت، زيرا قرآن از
قول خود عيسى حكايت مىكند كه گفت:(إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتانِيَ
الْكِتابَ وَ جَعَلَنِي نَبِيًّا)[2].
ليكن در اين
سخن اشكال است، زيرا استدلال مذكور به آيه شريفه وقتى تمام است كه جمله(وَ ما أَرْسَلْنا) مخصوص رسولان باشد و حال آنكه عين اين عبارت در باره
انبيايى هم كه رسول نبودهاند آمده و مثلا فرمودهاند: (وَ ما
أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِيٍّ ...)- ما قبل از تو هيچ
رسول و نبيى ارسال نكرديم مگر آنكه ... و اگر استدلال بالا صحيح باشد بايد
هيچ طفل و زنى نبى هم نباشد، و حال آنكه به اقرار خود شما عيسى بنا به حكايت قرآن
گفت: من بنده خدايم كه مرا كتاب داده و نبيم كرده است و در باره حضرت
يحيى فرموده:(وَ آتَيْناهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا)[3] پس حق مطلب همانست
كه گفتيم آيه شريفه
[1] تفسير روح البيان، ج 5، ص 37 و تفسير روح المعانى، ج 14، ص
147.
[2] من بنده خدايم كه مرا كتاب داده و مرا نبى قرار داده است
سوره مريم، آيه 30.
[3] حكم نبوت راى در حالى كه او كودك بود به او داديم. سوره
مريم، آيه 12.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 373