[وجه جمع بين آيه:( لِيَحْمِلُوا أَوْزارَهُمْ‌) ...(وَ مِنْ أَوْزارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ ) با آياتى مانند:(لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى‌)]

البته در حديث كلمه مثل در تقدير است، و تقدير كلام: مثل اجر و مثل وزر كسى است كه بدان عمل كند مى‌باشد، و اين منافات با آيه‌(لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى‌) ندارد، زيرا در اين آيه كشيدن وزر به نحوى مقصود است كه صاحب وزر از آن عارى شود، و بكلى بارش را ديگرى بكشد[1].

حديثى كه وى از رسول خدا 6 نقل كرده از طرق خاصه‌[2] و عامه‌[3] هر دو روايت شده، و كتاب عزيز هم آن را تاييد مى‌كند، مثلا مى‌فرمايد:(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ كُلُّ امْرِئٍ بِما كَسَبَ رَهِينٌ)[4] و نيز مى‌فرمايد:(وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ)[5] و آياتى كه اين معنا را افاده كند بسيار است و اما اينكه در تفسير جمله كان له وزرها و وزر من عمل بها گفته: كلمه مثل در تقدير است، از نظر لفظ و ظاهر، حرف بدى نيست، و عيبى ندارد كه بوسيله آن تقدير تناقضى را كه ميان اين روايات و آيات مطابق آن و ميان آيه‌(لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى‌)[6] و امثال آن مانند(لَيُوَفِّيَنَّهُمْ رَبُّكَ أَعْمالَهُمْ)[7] به چشم مى‌خورد، بر طرف نمود، زيرا اگر بگوئيم باب كننده سنت بد همه وزرهاى عاملين آن را به گردن مى‌گيرد، و خود عاملين، مسئول نيستند بر خلاف آيه اولى سخن گفته‌ايم، و اگر بگوئيم باب كننده و عاملين، شريك در وزر هستند بر خلاف آيه دومى سخن گفته‌ايم، اما اگر بگوئيم باب كننده و دستور دهنده، مثل وزر عامل را دارد، بر خلاف هيچ يك از اين دو آيه حرف نزده‌ايم.

اين به حسب لفظ و ظاهر آيات بود، و اما بر حسب حقيقت بايد بگوييم همانطور كه‌

[1] مفردات راغب، ماده وزر .

[2] ثواب الاعمال، ص 160، از نسخ بدون ترجمه با اندكى اختلاف.

[3] الدر المنثور، ج 5، ص 260.

[4] و آنان كه بخدا ايمان آوردند و فرزندانشان هم در ايمان، پيروانشان شدند ما آن فرزندان را به آنها برسانيم و از پاداش و عمل فرزندان هيچ نكاهيم كه هر شخصى در گرو عملى است كه اندوخته و كسب كرده است سوره طور، آيه 21

[5] ما آنچه را كه ايشان از پيش فرستادند، و آنها( كه بعدا خواهد رفت) را در نامه عمل ايشان مى‌نويسيم. سوره يس، آيه 12

[6] هيچ گناهكارى وزر و گناه ديگرى را نمى‌كشد. سوره انعام، آيه 16.

[7] محققا پروردگار تو همه را به جزاى نيك و بد اعمالشان مى‌رساند. سوره هود، آيه 111.