نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 214
بارانهايى جمع شده كه
از آسمان فرو ريختهاند، بر خلاف قدماء كه معتقد بودند آب، خود كرهاى است ناقص كه
بيشتر سطح كره زمين را پوشانده و خود يكى از عناصر چهارگانه است. و آيه مورد بحث
كه با قسمت اولش يعنى جمله(وَ أَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَواقِحَ)
مساله نر و مادگى و تلقيح گياهان را و با قسمت دومش يعنى جمله(فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً
فَأَسْقَيْناكُمُوهُ) مساله
پيدايش آب را از باران اثبات نموده است، همچنين آيه قبل كه داشت:
(وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْزُونٍ) به يك حقيقت علمى ديگر
اشاره نموده و آن اينست كه وزن در روئيدن نباتات مؤثر است و اين خود يكى از دقايق
علمى امروز است كه قرآن كريم گوى سبقت را در آن از همه آكادمىهاى علمى جهان ربوده
است و كشف اين اسرار در چهارده قرن قبل از قرآن كريم دست كمى از معجزه ندارد، بلكه
همان معجزه است.
[نظام خلقت
بدون موت و حيات نظامى تام و حكيمانه نمىبود]
اين كلام
سياقش سياق حصر است، مىخواهد بفرمايد: تمامى تدبيرها به خداى تعالى منتهى مىشود
و چون قبلا از نعمتهايى مانند آسمان و برجهايش، زمين و كوههايش، گياهان و موزون
بودن آن و معايش بودنش، بادها و تلقيحش، و ابرها و بارانش اسم برده بود پس اين
نعمتها وقتى به صورت يك نظام تام و حكيمانهاى در مىآيند كه منضم به حيات و موت و
حشر گردند. علاوه بر آنچه گفتيم جمله مورد بحث اين توهم را هم كه بعضى پنداشتهاند
پارهاى از حيات و موتها مستند به خدا نيست دفع نموده با حصرى كه دارد تمامى حيات
و موتها را هر چه باشد به او مستند نموده و اختصاص مىدهد، و دنبالش مىفرمايد(وَ نَحْنُ الْوارِثُونَ)، يعنى بعد از ميراندن شما كه عمرى از متاعهاى
زندگى كه در اختيارتان گذاشتيم بهرهمند شديد تنها خودمان باقى مىمانيم، گويا،
فرموده: تدبير امر شما در دست ما است و ما بر شما احاطه داريم، ما شما را زنده
مىكنيم پس ما قبل از شماييم، و نيز شما را مىميرانيم وارث بر شما هستيم پس ما
بعد از شما وجود داريم.
همانطورى كه
گفتيم آيات سابق كه نعمتهاى الهى را مىشمرد و تدبير او را وصف مىنمود در سياق
بيان وحدانيت خدا در ربوبيت بود و نيز گفتيم خلقت و نظام آن تمام نمىشد مگر به
انضمام حيات و موت، و گفتيم كه خداى تعالى محيط به مرگ و حيات انسانهاست لذا به
دنبال مساله مرگ و زندگى مىفرمايد: ما مىدانيم كه
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 214