نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 124
البته كلمه
لتزول به فتح اول و ضمه آخر هم قرائت شده،[1]
و بنا بر اين قرائت كلمه ان مخففه و معنا چنين خواهد بود: و به
تحقيق كه مكر ايشان از عظمت به حدى بود كه كوهها را از جاى مىكند .
[و انگيزه
و غايت آن ((إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ ذُو انتِقامٍ))]
اين جمله
تفريع بر مطالب قبل است كه مىفرمود: عذاب نكردن ستمكاران به خاطر تاخير تا قيامت
است، و وقتى چنين است ديگر خيال نكن كه خدا از وعدهاى كه بر نصرت فرستادگان خود
داده خلف مىكند، اگر وعده نصرت داده وفا مىكند و اگر وعده عذاب به متخلفين داده
نيز وفا مىكند. و چطور ممكن است وفا نكند و حال آنكه او عزيز و داراى انتقام شديد
است. و لازمه عزت مطلقه او نيز همين است كه خلف وعده نكند، چون خلف وعده يا بدين
جهت است كه نمىتواند وعده خود را وفا كند و يا بدين سبب است كه رأيش برگشته و
وضعى برايش پيش آمده كه او را مجبور كرده بر خلاف حال قبليش رفتار كند.
و خداوند،
عزيز على الاطلاق است و عجز و ناتوانى در او تصور ندارد، و هيچ حالتى او را مقهور
و مجبور به عمل بر خلاف حالت قبلى نمىكند چون واحد و قهار است.
و كلمه(ذُو انتِقامٍ) يكى از اسماى حسناى خداى تعالى است و در چند جاى قرآن خود
را به آن اسم ناميده است، و در همه جا آن را در كنار اسم عزيز آورده، از آن جمله
فرموده:(وَ اللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقامٍ)[2] و نيز فرموده:(أَ لَيْسَ اللَّهُ بِعَزِيزٍ ذِي انْتِقامٍ)[3] و نيز در
آيه مورد بحث فرموده:(إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ ذُو انتِقامٍ). و از اينجا
فهميده مىشود كه اسم ذو انتقام از فروعات اسم عزيز است.
گفتارى در
معناى انتقام خدا
انتقام به معناى عقوبت است، ليكن نه هر عقوبت بلكه عقوبت مخصوصى. و