نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 10 صفحه : 397
هميشه در يك نقطه
نبوده و شدت جريان نيز هميشه به يك اندازه نبوده در زمانهاى مختلف نيز، هم مسير
تغيير مىكرده و هم شدت جريان بوده است.
با اين بيان
روشن مىشود كه اراضى رسوبى در زمانهاى قديم مجراى سيلهاى مهيب بوده هر چند كه
امروز در نقطه بلندى واقع شده باشد و نهر و رودخانهاى از آن عبور نكند. و اين
اراضى كه از جريان آبهاى بسيار زياد و برخاستن سيلهاى مهيب در آنها حكايت مىكند
در اغلب نقاط زمين و از آن جمله اغلب نقاط ايران از قبيل تهران و قزوين و سمنان و
سبزوار و يزد و تبريز و كرمان و شيراز و غير اينها يافت مىشود و بعضى از آنها در
مركز بين النهرين و جنوب آن و در ما وراء النهر و صحراى شام و در هند و جنوب
فرانسه و ناحيه شرقى چين و اكثر نقاط آمريكا يافت شده، و ضخامت اين طبقه رسوبى در
بعضى از نقاط به صدها متر مىرسد هم چنان كه در زمين تهران متجاوز از چهارصد متر
است.
و اين بيان دو
نتيجه را دست مىدهد يكى اينكه سطح زمين در عهدى نه چندان دور (كه توضيحش خواهد
آمد) مجراى سيلهاى مهيب و عظيمى بوده كه چه بسا معظم نقاط روى زمين را پوشانده
است.
نتيجه دوم
اينكه طغيان و طوفان آب- از نظر ضخامت قشر رسوبى در بعضى از اماكن- نه در يك نوبت
بوده و نه در يك سال و چند سال، بلكه اين حوادث بطور دائم و مكرر در طول صدها سال
بوده در هر نوبتى كه طوفانى رخ مىداده يا سيلى برمىخاسته يك طبقه رسوبى در محل
پديد مىآمده و چون حادثه تمام و فروكش مىشده طبقهاى از خاك روى آن طبقه رسوبى
را مىپوشانده باز اگر سيل و طوفانى برخاسته روى آن طبقه خاكى طبقهاى رسوبى به
جاى نهاده، و همين طور. و نيز اين نتيجه به دست آمد كه اختلاف طبقات رسوبى در خردى
و درشتى ريگهايش به ما مىفهماند كه سيلها و طوفانها از نظر شدت و ضعف مختلف
بودهاند.
2- عامل
پيدايش قشرها و طبقات ژئولوژى، همان طبقات رسوبى بودهاند:
طبقات رسوبى
عادتا بايد به شكل افقى پديد آيند چون (وقتى سيلى برخاست در نقطهاى كه از حركت
باز مىماند مواد غير آبى خود را در آنجا تهنشين كرده و طبقهاى افقى از رسوب
پديد مىآورد) ليكن گاهى مىشود كه اجزاى متراكم رسوبى در تحت فشارهاى بسيار شديد،
فشارى كه يا از سمت بالا بر او وارد مىآورد (مانند آبشارهاى بزرگ) و يا در اثر
عوامل درونى زمين از پايين بر آن وارد مىشود به تدريج از شكل افقى درآمده و دائره
شكل مىشود البته چنين چيزى در زمانهاى كوتاه رخ نمىدهد بلكه وقتى ممكن است رخ
دهد كه ميليونها سال ادامه يابد. و پيدايش كوهها و سلسله جبال به هم پيوستهاى كه
مىبينيم بعضى بر بالاى بعضى ديگر قرار
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 10 صفحه : 397