نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 10 صفحه : 223
و آسمان اول همين
آسمانى است كه چراغهاى نجوم و كواكب در آن قرار دارند، پس اين، آن آسمانى است كه
زمين را در احاطه خود دارد، و يا به عبارتى در بالاى زمين قرار دارد، و زمين را در
شبها زينت مىبخشد، آن چنان كه قنديلها و چلچراغها سقف خانه را زينت مىدهد.
و اما نسبت
به بالاى آسمان دنيا در كلام خداى تعالى چيزى كه از وضع آن خبر دهد نيامده، تنها
آيه شريفه(سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً)[1] مىفهماند
كه آسمانها هفت طبقه روى هم است، و آيه شريفه(أَ لَمْ
تَرَوْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً وَ جَعَلَ الْقَمَرَ
فِيهِنَّ نُوراً وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجاً)[2] نيز همين يك
نكته را مىرساند.
و آيه شريفه(أَ وَ لَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ كانَتا
رَتْقاً فَفَتَقْناهُما وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَ فَلا
يُؤْمِنُونَ)[3]. در باره
وضع آفرينش آسمانها مىفهماند قبل از آنكه به صورت فعلى در آيند، يعنى از يكديگر
جدا و متمايز شوند يكپارچه بودند، و آيه شريفه(ثُمَّ
اسْتَوى إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا
طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي
يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها)[4] كه
مىفهماند خلقت آسمانها در دو روز صورت گرفته، البته نه به روزهاى كره زمين، چون
روز به معناى يك مقدار معين از زمان است، و لازم نيست كه حتما با روز اصطلاحى ما
ساكنان زمين منطبق باشد.
آرى، روز در
هر ظرفى مقدارى است از زمان، در ظرف زمين عبارت است از مدت زمانى كه كره زمين يك بار
به دور خودش بچرخد، و در ظرف قمر- البته قمر مخصوص كره زمين- تقريبا برابر است با
بيست و نه روز و نصف، و استعمال كلمه يوم در برههاى از زمان استعمالى
است
[2] مگر نديديد چگونه خداى تعالى هفت آسمان را بر روى هم بيافريد
و ماه را در آنها نور و خورشيد را چراغى فروزان قرار داد. سوره نوح، آيه 15
و 16
[3] مگر اينها كه به كفر گرائيدند با ديد تفكر نديدند چگونه،
آسمانها و زمين را كه رتق( بسته) بود فتق كرديم( گشوديم)، و از آب، هر موجود
زندهاى را ساختيم، پس چرا ايمان نمىآورند؟ سوره انبياء، آيه 30
[4] سپس به آسمان كه دودى بود پرداخت، پس به آن و به زمين فرمان
داد كه بياييد چه به شوق و رغبت و چه به جبر و كراهت. گفتند: سر در طاعتت آمديم،
آن گاه خداى تعالى به قضاء خود آنها را در دو روز هفت طبقه كرد، و امر هر آسمانى
را در آن آسمان وحى فرمود. سوره حم سجده، آيه 11 و 12
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 10 صفحه : 223