نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 264
می توانیم بفهمیم که منظور اسلام چیست . اولا باید دید علم از نظر اسلام
هدف است یا وسیله ؟ بدون شک بعضی از علوم هدف است مثل معارف ربوبی
و خداشناسی ، و آنچه از شؤون خداشناسی شمرده میشود مثل معارف مربوط به
خودشناسی و معاد . از اینها که بگذاریم سایر علوم وسیلهاند نه هدف .
یعنی هر علمی از آن جهت لازم و مفید است که مقدمه و وسیله انجام یک عمل
و یک وظیفه است . همه علوم دینی - به استثنای معارف الهی - از قبیل
علم اخلاق و فقه و حدیث همین طورند یعنی همه وسیلهاند نه هدف تا چه رسد
به مقدمات ادبی و منطق معمولی که در مدارس دینی خوانده میشود .
لهذا فقها و علمای دینی اصطلاحی دارند میگویند وجوب علم ، تهیؤی است ،
یعنی از آن جهت واجب است که آمادگی و تهیؤ میدهد برای کاری که موافق
با منظور اسلام است . حتی خود یاد گرفتن مستقیم مسائل عملیه یعنی احکام و
مسائل نماز و روزه و خمس و زکات و حج و طهارت که معمولا در رسالههای
عملیه ذکر میشود ، فقط برای این است که شخص بتواند و آماده بشود که
وظیفه دیگری را درست انجام دهد . مثلا یک نفر مستطیع که میخواهد به حج
برود باید یاد بگیرد تا آمادگی و تهیؤ پیدا کند که مراسم حج را درست
انجام دهد .
وقتی که این اصل را دانستیم ، نوبت به اصل دیگر و مطلب دیگر میرسد و
آن اینکه اسلام چگونه دینی است و چه هدفهایی دارد و چگونه جامعهای
میخواهد ؟ منظورهای اسلامی چه اندازه وسعت دارد ؟ آیا اسلام تنها به
چهارتا مسائل عبادی و اخلاقی قناعت کرده ، یا دامنه و دستورهای این دین
گسترش یافته است در همه شؤون حیاتی بشر ، و به همه شؤون حیاتی و
اجتماعی و اقتصادی و سیاسی
نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 264