نام کتاب : آشنایی با قرآن 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 122
مشیت الهی و عموم قضا و قدر را قائل است که هیچگونه منافاتی بین آن و
اختیار و اراده بشر نیست . از جمله آیاتی که مسئله اختیار و اراده بشر
را به طور جدی مطرح فرموده است همین آیه و چند آیه بعدی است . میگوید :
« ذلک بما قدمت ایدیکم »نمیگوید این به موجب اعمال شماست ، که
بگوییم ما اختیار داشتیم یا نداشتیم . میگوید : « بما قدمت ایدیکم » به
موجب کارهایی که به دست خودتان یعنی به اراده و اختیار خودتان بدون هیچ
اجباری انجام دادید . خدا شما را مختار و آزاد آفرید « فمن شاء فلیؤمن و
من شاء فلیکفر »[1] هر که میخواهد یعنی به اختیار خودش ایمان آورد و
هر که میخواهد کفر بورزد . « انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا
[2] ما راه را به بشر نمودیم ، این دیگر به خود او بستگی دارد که شاکر
باشد یا کافر .
اینجا همین مطلب را ذکر میکند : « ذلک بما قدمت ایدیکم و ان الله
لیس بظلام للعبید ». اینها به دست و اختیار خودتان به وجود آمده است
نه به دست خدا که در نتیجه ظلم باشد که کسی کار را مرتکب شده باشد ، و
عذاب را دیگری متحمل بشود ، خدا کار را انجام دهد ولی عذاب را بر بنده
بکند . نه ، آنوقت میشود ظلم . « و ان الله لیس بظلام للعبید »و اینکه
باید بدانید خدا هرگز به بندگان خود ظلم نمیکند . اینجا دو تا نکته است
که باید عرض بکنم . یکی اینکه کلمه " عبید " آورده که علامت استرحام
است . یعنی خدا چگونه به بنده
[1] سوره کهف ، آیه . 29
[2] سوره انسان ، آیه . 3
نام کتاب : آشنایی با قرآن 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 122