نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 39
فکر نیست و اما نظری آن است که معلوم شدنش نیازمند به فکر است .
میگویند مثلا تصور حرارت و برودت احتیاجی به فکر ندارد پس بدیهی
میباشند ، اما تصور ملک و جن نیازمند به فکر است پس این تصورات نظری
میباشند .
اما حقیقت این است که فرقی میان تصور حرارت و برودت و تصور جن و
ملک از این لحاظ نیست . حرارت و برودت همان اندازه احتیاج به فکر و
تعریف دارند که جن و ملک دارند . تفاوتی که میان حرارت و برودت و
میان جن و ملک هست ، در ناحیه تصدیق به وجود آنهاست . تصدیق به وجود
حرارت و برودت نیازی به فکر ندارد ، اما تصدیق به وجود جن و ملک
نیازمند به فکر است .
تصورات بدیهی عبارت است از تصورات روشن و واضحی که هیچگونه ابهام
در آنها وجود نداشته باشد ، بر خلاف تصورات نظری که احتیاج به تشریح و
توضیح دارند [1] .
اما تصدیقات : ذهن در قضاوت و حکم میان دو چیز
[1] ما در پاورقیهای جلد دوم " اصول فلسفه " این مطلب را بحث
کردهایم که چگونه است که بعضی تصورات خالی از ابهام و پیچیدگی میباشند
و بعضی دیگر دارای نوعی ابهام هستند . در آن جا ثابت کردهایم که علت
این امر ، بساطت و ترکیب است . عناصر ذهنی بسیط ، روشن و بدیهی هستند
، عناصر ذهنی مرکب ، نظری و نیازمند به تعریف میباشند . تصورات بدیهی
مثل تصور وجود و عدم و وجوب و امکان و امتناع ، اما تصورات نظری ،
مانند تصور انسان و حیوان و حرارت و برودت ، و مانند تصور مثلث و مربع
و غیره .
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 39