نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 159
نیست و نخواهد آمد ، مانند مرحوم شیخ فضل الله نوری .
به هر حال یک همچه جریانی بوجود آمد و چه حوادث تلخ و خونینی به وجود
آورد . مجتهدین کشته شدند ، مردی مانند آقا شیخ فضل الله نوری به دار زده
شد . این یک امر کوچکی نیست . مرحوم نوری مرد بزرگی بود ، مجتهد مسلم و
تا حدودی که شنیدهایم مرد بسیار پاک و با تقوا و عادلی بود ، مجتهد مسلم
العداله و عادل مسلم الاجتهاد بود . ما مطلب را از یک زاویه بالخصوصی
میخواهیم مطالعه بکنیم یعنی آن را تفکیک میکنیم از عوامل خارجی و از این
جهت که آیا ایران آن روز مستعد مشروطیت بود یا نبود . فرض میکنیم یک
جائی را غیر از مملکت خودمان ، غیر از زمان خودمان ، یعنی فرض میکنیم
یک کشور اسلامی را که در آن مردم مستعد هستند یعنی میفهمند که مشروطیت
یعنی چه ، چون در آن موقع اغلب مردم نمیدانستند که مشروطیت چیست .
میآمدند در خانه مردم میگفتند آیا میدانید مشروطیت چیست ؟ اگر مملکت
مشروطه بشود نانهای سنگک بزرگ با کباب به خانه شما میآورند . یک مرد
ساده لوحی میگفت عجب ! مشروطه یعنی شما میخواهید مشروطه خانم را
بیاورید اینجا و او را پادشاه کنید . و از این جریانها زیاد بوده است که
نه آن کسی که به نفع مشروطیت مبارزه میکرد میفهمید چه میگوید و نه آن
کسی که به نفع استبداد کار میکرد میفهمید دنبال چه میرود . مستعدنبودن
ملت یعنی اینکه نمیفهمید . ما میخواهیم فرض کنیم یک کشوری را که
مردمش میفهمند . همچنین فرض کنیم که عوامل خارجی
نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 159