نقدی بر مارکسیسم - مطهری، مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : نقدی بر مارکسیسم نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 27

صرفا یک منطق است و ماتریالیسم هم یک فلسفه است و ممکن است کسی منطق‌ دیالکتیکی داشته باشد و در عین حال پیر و فلسفه الهی باشد [1] .
کما اینکه عکس آن هم ممکن است و بلکه وجود داشته است ، یعنی شخص‌ منطق دیالکتیکی نداشته است ولی فلسفه‌اش فلسفه مادی بوده است . حال آیا چنین چیزی ممکن است و یا نه ، منطق دیالکتیک ضرورتا به ماتریالیسم‌ می‌انجامد ؟ از نظر اینها پاسخ این سؤال این است که منطق دیالکتیک‌ ضرورتا به ماتریالیسم می‌انجامد . زیرا که منطق دیالکتیک اشیاء را از درون خودشان توجیه می‌کند و آنها را نیازمند به علت و توجیه کننده بیرونی‌ نمی داند . و به عبارت دیگر این منطق از نظر اینها به نظریه محرک اول‌ ارسطوئی که سلسله متحرک‌ها را به محرک غیر متحرک منتهی می‌کند و همه‌ حرکتهای درونی طبیعت را به یک محرک اول ماوراء الطبیعی پیوند می‌دهد ، پایان می‌بخشد .
ریشه ارتباط ماتریالیسم با دیالکتیک در همین جا است . زیرا اگر بنا باشد که تضاد ، ذاتی اشیاء باشد و تضاد در درون اشیاء باشد نه در اضداد بیرونی ( یعنی هر شیئی در درون خودش مشتمل بر تضاد باشد ) و تضاد هم با لذات منشأ حرکت باشد ، در این صورت ما همه حرکتها و تغییرات عالم را توجیه می‌کنیم بدون اینکه نیازی به ماوراء الطبیعه داشته باشیم پس آن اصل‌ ماوراء الطبیعی در مورد محرک اول باید مورد انکار قرار گیرد . مائو نیز با توجه به این برهان و این نظریه ارسطویی به آن پاسخ داد و گفت " جدل‌ مادی گرا نظریه متافیزیکی علت برونی را مصممانه رد می‌کند " .
و این از حرفهای بسیار اساسی اینها است که باید درست شکافته شود تا ریشه‌اش معلوم گردد . ریشه افکار اینها در درجه اول همان فلسفه هگل است‌ . آشنایی با فلسفه هگل در شناختن افکار اینها به نحو عجیبی مفید و مؤثر است ، یعنی اگر کسی فلسفه هگل را به درستی نشناخته باشد نمی تواند ریشه‌ افکار اینها را به دست آورد وقتی نمی تواند مغلطه‌های اینها را کشف کند . زیرا اگر چه فلسفه هگل فلسفه‌ای غلط و نادرست است ولی اساسا فکرش‌ فکری فیلسوفانه است و او با فکر خویش یک سیستم و نظام را ابتکار کرده‌ و ساخته و پرداخته است .
در مسئله تضاد درونی نیز ریشه این فکر را باید در فلسفه هگل جستجو کرد . تعبیر خود هگل نیز در باب تضاد این بود که تضاد اخلاق ، یعنی تضادی که‌ خود به خود به دنبال خود یک پدیده می‌آفریند ، مرگهایی که به دنبال خود زندگی می‌آفرینند .
و اکنون سخنی چند پیرامون فلسفه هگل : یکی از مهمترین افکار هگل که در عین غلط بودن حاوی یک مطلب اساسی‌ است و فلسفه او را از فلسفه‌های دیگر جدا می‌کند ، مسئله " دلیل جهان " است . او می‌گفت فلاسفه می‌خواستند جهان را از راه علیت توجیه بکنند ولی‌ این توجیهی است که در نهایت امر به بن بست می‌رسد . یعنی ما از راه‌ علیت نمی توانیم هستی را توجیه بکنیم ، می‌گفت وقتی می‌گوییم الف علت‌

[1] در آن سالهای اول که به تهران رفته بودم در محله سرچشمه یک تابلو زده بودند و نوشته بودند : مکتب ماتریالیسم دیالکتیک الهی !

نام کتاب : نقدی بر مارکسیسم نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 27

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست