نام کتاب : فلسفه تاریخ 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 306
رخ میدهد و به علاوه زندگی اجتماعی ، زندگی طبیعی را از حالت اولیه خود
خارج کرده و در نتیجه تا حد زیادی این هماهنگی دستگاه میل با دستگاه
طبیعت در زندگیهای اجتماعی از بین میرود در اثر عادات زیاد ، که عادات
طبیعت ثانوی برای انسان میشود ، یعنی انسان دو طبیعت پیدا میکند :
طبیعت اولی و طبیعت ثانوی ، و طبیعت دوم بر ضد طبیعت اول است بعد
انسان میلهایی را که ناشی از طبیعت دوم است ارضاء میکند بر ضد میل
طبیعت اول مثلا انسان وقتی به سیگار کشیدن عادت کرد میل بسیار شدید به
سیگار پیدا میکند این میل یک طبیعت دوم و عرضی است و با آن طبیعت
اولی هماهنگی ندارد ، و این انسان است که اینطور برای خودش طبیعتهای
ثانوی ایجاد میکند در حیوانات این چیزها نیست مگر اینکه انسان به زور
خودش حیوان را معتاد به عادتهایی کند ، مثل مارهایی به نام " عوامر "
در عراق که به وسیله انسان ، تریاکی میشوند .
انسان موجود عجیبی است ، قادر است استثنائاتی در طبیعت خود به وجود
آورد ، و لهذا انسانهای ابتدائیتر کمتر اینگونه ناهماهنگی در تمایلات و
طبایعشان هست انسان هر چه متمدن تر میشود از طبیعت خودش دورتر میشود
به عنوان مثال میتوان از عادت کردن به غذاهای غیر طبیعی نام برد در
حیوانات مسأله پرخوری معنی ندارد ولی انسان گاهی بیش از ظرفیت خود
میخورد ، چون با وسائل مصنوعی اشتهای کاذب برای خودش به وجود میآورد و
اتساع معده ایجاد میکند و بعد از تکمیل ظرفیت و رفع احتیاج واقعا گرسنه
است ولی این گرسنگی کاذب است ، میخورد و ناراحت میشود ، و اگر عقل و
اراده و اختیار نداشت نمیتوانست از مسیر اصلی منحرف شود .
نام کتاب : فلسفه تاریخ 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 306