نام کتاب : فلسفه تاریخ 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 127
تصرف در تصرف میکند .
قهرا این طور است ، و لهذا میبینید نقل هر مقدار که واسطه اش بیشتر
باشد ضعیف تر است علمای حدیث ما هم اگر دو حدیث با یکدیگر متعارض
باشند آن را که سندش کوتاهتر است ترجیح میدهند بر آن که سندش بلندتر
است مثلا حدیثی از امام صادق ( ع ) نقل میشود ، راوی هم معتبر است ولی
احادیث با یکدیگر متعارضند ، اما این حدیث را آقای زید نقل کرده از
عمرو از بکر از امام صادق علیه السلام ( با سه واسطه ) ، دیگری را حسن نقل
کرده از احمد از محمود از ابوالقاسم از جعفر از محمد از امام صادق علیه
السلام ( با شش واسطه ) ، اینها اشخاص معتبری هستند ، آنها هم اشخاص
معتبری هستند ولی چون آن کمتر سند خورده معتبرتر است ( قلت سند ) ،
زیرا هر چه بیشتر واسطه بخورد قهرا ضعیف تر میشود ، اولا گذشته از مسأله
تعمد احتمال اشتباه بیشتر است ، و [ ثانیا ] احتمال تصرف آگاهانه یا
ناآگاهانه بیشتر است .
مسأله ارزش تاریخ به هر حال مسأله مهمی است که در گذشته هم درباره
اش بحث کردیم اینها حتی خود همین آقای " ای اچ کار " روی مسأله
صداقت وجدان بشر هیچ تکیه ای ندارند یعنی تقریبا نظیر مارکسیستها [
میگویند ] به وجدان بشر هیچ نمیشود اعتماد کرد ، هر مورخی در هر شرایطی
که قرار داشته باشد ، تاریخ را از دید خودش مینویسد و تحت تأثیر
تعصبات و اغراض خودش قرار میگیرد و قهرا این امر کار را مشکل و دشوار
میکند شک ندارد که این حرف تا اندازه ای درست است ولی به این شدت
قطعا درست نیست این مطلب را از دو نظر باید مورد دقت قرار داد (
ببینید همینطور هست یا نیست ) یکی این که همیشه انسانها اینجور نیستند
کثیرا اینطور است که افرادی آنچنان پایبند وجدان خود هستند که عاری از
نام کتاب : فلسفه تاریخ 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 127