نام کتاب : سیری در سیره ائمه اطهار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 210
حسن نیت داشت یا حسن نیت نداشت ؟ اگر حسن نیت داشت در آخر برگشت
یا برنگشت ؟ و اگر حسن نیت نداشت سیاستش چه بود ؟ اینها از نظر تاریخ
، امور شبهه ناکی است . البته اغلب اینها دلائلی دارد ولی یک دلائلی که
بگوئیم صد در صد قاطع است نیست و شاید همان حرفی که شیخ صدوق و دیگران
معتقدند [ درست باشد ] گو اینکه شاید با مذاق امروز شیعه خیلی سازگار
نباشد که بگوییم مأمون از اول صمیمیت داشت ولی بعدها پشیمان شد ، مثل
همه اشخاص ، در وقتی که [ دچار سختی میشوند تصمیمی مبنی بر بازگشت به
حق میگیرند اما وقتی رهائی مییابند تصمیم خود را فراموش میکنند ] :
« فاذا رکبوا فی الفلک دعوا الله مخلصین له الذین فلما نجیهم الی البر
اذا هم یشرکون »[1] . قرآن نقل میکند که افرادی وقتی در چهار موجه دریا
گرفتار میشوند خیلی خالص و مخلص میشوند ، ولی هنگامی که بیرون آمدند
تدریجا فراموش میکنند . مأمون هم در آن چهار موجه گرفتار شده بود ، این
نذر را کرد ، اول هم تصمیم گرفت به نذرش عمل کند ولی کم کم یادش رفت
و درست از آن طرف برگشت .
بهتر این است که ما مسئله را از وجهه حضرت رضا بررسی کنیم . اگر از
این وجهه بررسی کنیم ، مخصوصا اگر مسلمات تاریخ را در نظر بگیریم ، به
نظر من بسیاری از مسائل مربوط به مأمون هم حل میشود . [1] سوره عنکبوت ، آیه . 65
نام کتاب : سیری در سیره ائمه اطهار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 210