نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 48
عقل نظری نیست ، و شاید علت اینکه در نظر بعضیها قبول این مطلب اینقدر
مشکل آمده همین است که این مطلب را به حدود عقل نظری توسعه دادهاند .
و اما نسبت به عقل عملی البته مطلب همینطور است ، و میتوان گفت قبل
از هر استدلال و تقریبی ، تجرب گواه این مطلب است . واقعا تقوا و پاکی
و رام کردن نفس اماره در روشنبینی و اعانت به عقل تأثیر دارد ولی البته
نه به این معنی که عقل فیالمثل به منزله چراغ است و تقوا به منزله روغن
آن چراغ ، و یا اینکه دستگاه عقل به منزله یک کارخانه مولد روشنائی است
که فعلا فلان مقدار کیلووات برق میدهد و تقوا که آمد فلان مقدار کیلووات
دیگر بر برق این کارخانه میافزاید . نه ، اینطورها نیست ، طور دیگر است
. برای توضیح مقدمهای عرض میکنم .
دشمن دشمنان عقل
از کلمات علی ( ع ) است : « اصدقاؤک ثلاثة ، و اعداوک ثلاثة » یعنی
تو سه نوع دوست و سه نوع دشمن داری . « فاصدقاؤک : صدیقک و صدیق
صدیقک و عدو عدوک » یعنی دوستان تو یکی آنکس است که مستقیما دوست
خود تو است ، دومی دوست دوست تو است ، سومی دشمن دشمن تو است ،
« و اعداؤک : عدوک و عدو صدیقک و صدیق عدوک » [1] دشمنان تو عبارت
است از آنکه مستقیما با خود تو دشمن است ، و آنکس که دشمن دوست تو
است ، و آنکس که دوست دشمن تو است . [1] نهج البلاغه ، حکمت . 295
نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 48