نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 46
نوشته بود مگر تقوا و مجاهده نفس ، سوهان و سنباده است که روح آدمی را
صیقل دهد و جلا ببخشد ؟ !
تقوا و حکمت عملی
این نکته را اول باید بگویم که آن حکمتی که به اصطلاح مولود تقوا است و
آن روشنی و فرقانی که در اثر تقوا پیدا میشود حکمت عملی است نه حکمت
نظری .
حکما اصطلاحی دارند که عقل را منقسم میکنند به دو قسم : عقل نظری و عقل
عملی . البته مقصود این نیست که در هر کسی دو قوه عاقله هست ، بلکه
مقصود اینست که قوه عاقله انسان دو نوع محصول فکر و اندیشه دارد که از
اساس با هم اختلاف دارند : افکار و اندیشههای نظری ، و افکار و
اندیشههای عملی .
فعلا مقتضی نیست که در اطراف این مبحث فلسفی صحبت کنم و فرق افکار و
اندیشههای نظری و عملی را ذکر کنم زیرا خود این مطلب اگر بنا باشد در
اطرافش صحبت شود بیش از یک سخنرانی وقت میگیرد . همینقدر اجمالا عرض
میکنم که عقل نظری همان است که مبنای علوم طبیعی و ریاضی و فلسفه الهی
است . این علوم همه در این جهت شرکت دارند که کار عقل در آن علوم
قضاوت درباره واقعیتها است که فلان شیء اینطور است و یا آنطور ؟ فلان
اثر و فلان خاصیت را دارد یا ندارد ؟ آیا فلان معنا حقیقت دارد یا ندارد
؟ و اما عقل عملی آنست که مبنای علوم زندگی است ، مبنای اصول اخلاقی
است ، و به قول قدما مبنای علم اخلاق و تدبیر منزل و سیاست مدن است .
در عقل
نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 46