نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 12
آن متحول باشد ، چون حرکتی ندارد ، چگونه میتواند راهنما و هادی آن باشد
؟
اینجاست که طبعا این تضاد و تناقض در میگیرد ، یا ثابت باید متغیر
را همشکل خودش بکند ، یعنی زمان را متوقف کند و مانع تغییرات و تحولات
زندگی بشر بشود ، و یا باید که این متغیر آن ثابت را همرنگ و همشکل
خودش بکند ، یعنی دائما در آن ، تغییرات و نسخها و اصلاحها و آرایشها و
پیرایشهایی ایجاد کند ، و هیچکدام از اینها واقعا هماهنگی و همزیستی
نیست این [ بود ] اشکال .
[ در جواب ] به طور اجمال میگوییم نه اسلام - که میگوییم ثابت است -
به مفهوم مطلق ثابت است که هیچگونه تغییری در قوانینش وجود ندارد ، و
نه شرایط و مقتضیات زمان به این شکل است که غالبا تصور میشود که لازمه
زمان این است که همه چیز تغییر کند ، یعنی در اسلام عناصری ثابت و
عناصری متغیر وجود دارد همچنانکه در زمان هم عناصری ثابت و عناصری متغیر
[ وجود دارد ] ، عناصری که باید ثابت بماند و عناصری که باید تغییر کند
و آن تغییرها باید در کادر آن عناصر ثابت رخ دهد ، و اگر تغییرهای زمانی
در کادر آن عناصر ثابت رخ بدهد ، تغییرات زمان ، پیشروی و تکامل است و
اگر خارج از آن کادر ثابت صورت بگیرد ، تغییر هست ولی تکامل نیست ،
بلکه انحراف و سقوط است .
ما - و هیچکس - زمان را معصوم نمیدانیم و تغییرات اجتماعی را دارای
عصمت تلقی نمیکنیم ، این جور نیست که هر جامعه ای خود به خود و به طور
خودکار همیشه رو به پیشرفت و ترقی باشد ، ما همیشه میگوییم " ترقی
اجتماعها " و " انحطاط اجتماعها " ، همین طور که ترقی اجتماعها در
زمان صورت میگیرد ،
نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 12