آگاهان بپرسد؛ و به عبارتى كوتاه، چون غافل بوده، جاهل قاصر شمرده مى‌شود.

خلاصه اين كه جاهل قاصر كسى است كه دسترسى به عالم ندارد؛ چه بر اثر عدم حضور عالم، و يا به سبب غفلت جاهل.

3- سومين دسته «جاهلان مقصّر» هستند. آنها كسانى هستند كه توانايى تحقيق و جستجو و پرسش دارند، و امكان دسترسى به عالم و دانشمند نيز برايشان فراهم است، ولى انسانهايى تنبل، بى تفاوت، بى اعتنا به مسائل دينى، دنياپرست و بى قيد و بند هستند. و به دنبال فراگيرى مسائل خود نمى‌باشند.

4- گروه چهارم كسانى هستند كه آگاهانه با حق مخالفت مى‌كنند و با توجّه و علم و آگاهى با حقيقت سر ستيز دارند.

سؤال: آيا برخورد ما با چهار گروه فوق بايد يكسان باشد، و به اصطلاح همه را به يك چوب برانيم؟

پاسخ: بر خورد انبيا و اوليا، به شهادت تاريخ و قرآن و روايات، با گروههاى فوق يكسان نبوده است.

گروه اوّل كه زير سايه تعاليم انبيا و اوليا و پيامبران و امامان، و پس از آنها علما و دانشمندن بوده و هستند، نحوه برخورد با آنها روشن و خارج از محلّ بحث ماست. و در مورد گروه دوم، بايد آنها را با يك برنامه ريزى صحيح و مدوّن و دراز مدّت تحت تعليم و تربيت قرار داد، و با فراهم آوردن امكانات، آنها را از بيابان جهل و نادانى به سوى نور و روشنايى هدايت كرد. همانگونه كه لازم است براى گروه سوم انگيزه حركت و تلاش و تحقيق و بررسى ايجاد كرد. و با اين كار آنها را به فراگيرى مسائل دينى وادار نمود. يعنى مدارا با گروه دوم و سوم بايد در سر لوحه كارهاى ما باشد.

و اگر تعجّب نكنيد لازم است با گروه چهارم نيز تا سر حدّ امكان به نرمى و ملاطفت برخورد نمود، تا شايد هدايت شوند و به سوى حق باز گردند.

بله، اگر اميدى به هدايت و اصلاح آنها نبود، و تمام تلاشها براى نجات و رهايى‌